Rozmaite wskaźniki i indeksy opisujące sytuację transportu publicznego są podstawą do tworzenia wielu rankingów i zestawień także w odniesieniu do polskich miast. Najbardziej precyzyjne statystyki posiadają najczęściej samorządy, jednak najlepszym pod kątem dostępności danych i ich kompletności źródłem są statystyki dostępne w Banku Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego. Na podstawie tego rejestru można tworzyć dość ciekawe porównania polskich województw i miast, a także śledzić zmiany najważniejszych wskaźników w czasie. Np. porównać, które miasta w Polsce są najbardziej "ubuspasowione".
Dane na temat długości buspasów w polskich miastach zostały po raz pierwszy opublikowane w roku 2013. Dostępne są na najniższym poziomie NTS-5, czyli gmin. Można odnaleźć je wśród danych rocznych, w kategorii Transport i Łączność, w grupie Komunikacja miejska. Zgodnie z zamieszczonymi statystykami, na koniec 2013 roku buspasy funkcjonowały jedynie w 19 polskich miastach na prawach powiatu. Spośród miast wojewódzkich, buspasów nie posiadało wcale m.in. Opole oraz Zielona Góra.
W tabeli nr 1 przedstawiono 10 miast o największej długości wyznaczonych buspasów na swoim terytorium. Pierwsze miejsce zajęła Warszawa (48 km), która zdecydowanie przewyższa rezultaty innych miast. Na drugim miejscu jest Kraków (23,7 km), zaś na trzecim Wrocław z niewiele gorszym rezultatem (21,5 km). Na miejscach 4-6 uplasowały się Toruń (czwarty - 17 km), Białystok (piąty - 11,8 km) oraz Łódź (szósta - 10,7 km). Pozostałe ośrodki posiadają poniżej 10 km miast i należą do nich: Kielce (siódme miejsce - 8km), Olsztyn (ósme miejsce - 6,8 km), Poznań (dziewiąte miejsce - 6 km) oraz Szczecin (dziesiąte miejsce - 5 km).
Powyższe wyniki prezentują się nieco inaczej, jeśli odniesiemy długość buspasów do powierzchni miasta, czego wyniki przedstawiono w tabeli nr 2. Takie rozwiązanie zmniejsza „premię” wynikającą z dużego zróżnicowania wielkości miast na prawach powiatu. Po uwzględnieniu danych na temat powierzchni okazuje się, że najwyższą wartość współczynnika długość buspasów na kilometr kwadratowy powierzchni osiąga Toruń (0,147 km/km2), drugi zaś jest Białystok (0,115 km/km2). Dopiero na trzecim miejscu znalazła się Warszawa, której wynik nie przekracza już wartości 0,1 km (dokładnie – 0,092 km/km2). Na kolejnych miejscach, z bardzo zbliżonymi wynikami znalazły się: Olsztyn (czwarty – 0,077 km/km2), Wrocław (piąty - 0,0734 km/km2), Kielce (szóste – 0,0729 km/km2), Kraków (siódmy – 0,72km/km2). Ósme miejsce zajęła Łódź (0,04 km/km2), dziewiąte Rzeszów (0,03 km/km2), zaś dziesiąty był Słupsk (0,02 km/km2).
Warto zauważyć, że w zestawieniu długości buspasów biorącym pod uwagę powierzchnię miast, pojawiły się na dwóch ostatnich miejscach w pierwszej dziesiątce Rzeszów i Słupsk, niewidoczne wcześniej. Co ciekawe, Słupsk w tym gronie jest jedynym miastem niebędącym stolicą województwa. Pewną niespodzianką jest wysoka pozycja Torunia oraz dopiero trzecie miejsce Warszawy. Słabe wyniki największych miast pokazują, że działania zmierzające do wytyczenia kolejnych pasów autobusowych powinny być kontynuowane także w miastach wojewódzkich. Analizując jednak wyniki dla wszystkich miast na prawach powiatu można uznać, że ten sposób uprzywilejowania komunikacji publicznej jest w dalszym ciągu stosunkowo mało popularny, co dziwi zważywszy na fakt, iż w większości miast autobus powinien być traktowany jako podstawowy środek transportu miejskiego.
Przedstawione statystyki to tylko propozycja tego jak można porównywać największe polskie miasta pod kątem istniejącej infrastruktury transportowej. Ograniczona dostępność danych zbieranych przez GUS utrudnia bardziej zaawansowane analizy. Jeśli jednak wzięte zostałyby pod uwagę dane, które są w posiadaniu przynajmniej największych polskich miast (np. o liczbie pasażerów komunikacji miejskiej albo wydatkach budżetowych na transport), można byłoby stworzyć bardziej kompletny obraz stanu istniejącego.
Więcej na ten temat przeczytasz w raporcie w Monitorze. Tam m.in. porównanie długości dróg rowerowych, odsetka samochodów w miastach i liczby ofiar wypadków, a także pełne tabele.
Zapraszamy na IV Kongres Transportu Publicznego, który odbędzie się w Warszawie w dniach 19-20 października 2015 roku. Wśród poruszanych tematów znajdzie się między innymi mobilność Polaków, technologie służące mobilności oraz kwestie planowania i realizacji celów rozwoju miast.
Więcej informacji o Kongresie znajdziesz tutaj.
Zapisz się do newslettera:
