Łódź: Czy powstanie estakada nad Skrzyżowaniem Marszałków?

Jeszcze przed ogłoszeniem konsultacji do Internetu oraz lokalnych mediów wyciekły wizualizacje planowanego wiaduktu. Widoczna na nich monumentalna, podwieszona na linach budowla z dwoma pylonami o wysokości kilkudziesięciu metrów przytłaczałaby wizualnie całe skrzyżowanie, zasłaniała zabytkowy szpital im. Korczaka i dużą część wybudowanego niedawno biurowca, a mieszkańcom pobliskich kamienic i bloków sięgałaby do wysokości drugiego piętra. W dodatku być może musiałaby zostać wyposażona w ekrany akustyczne. Czy taka metoda udrożnienia kłopotliwego dziś i bardzo ruchliwego skrzyżowania (DK-14) nie byłaby lekarstwem gorszym od bólu?

– Dla wielu taki wiadukt może być symbolem „nowoczesności” – mówi z przekąsem prof. Jacek Wesołowski z Instytutu Architektury i Urbanistyki Politechniki Łódzkiej. – Skutki jednak mogą być dramatyczne. Bardzo ucierpi krajobraz miejski. Ewentualne zyski z punktu widzenia czasu przejazdu i eliminacji korków, które mogłyby mieć miejsce na odcinku, gdzie w centrum zagłębiono jezdnie al. Piłsudskiego i Mickiewicza, zostaną zniwelowane przez otwarcie „śluzy”, jaką jest Skrzyżowanie Marszałków. Liczba samochodów wzrośnie i zamiast korka na powierzchni, będziemy mieli korek w tunelu i pseudo-tunelu – przewiduje urbanista.

Władze miasta tłumaczą się, że grafika to tylko jedna z wizji, a decyzji o budowie estakady w ogóle jeszcze nie podjęto. – Są różne rysunki czy szkice, wśród nich ten z pylonami. To tylko jedna z wizji. Kolejne są przygotowywane – pokażemy wszystkie, gdy będą gotowe. Decyzja co do formy, jeśli postanowimy zbudować wiadukt, zostanie podjęta przez urbanistów, tak, by obiekt jak najmniej ingerował w przestrzeń – twierdzi prezydent miasta Hanna Zdanowska.

O tym, czy przebudowa będzie realizowana, ma zadecydować głos łodzian wyrażony w konsultacjach społecznych. Już teraz jednak w miejskim budżecie zarezerwowano 11 milionów złotych na wykonanie dodatkowych prac podczas trwającej rozbudowy i modernizacji Trasy W – Z (Skrzyżowanie Marszałków jest jej częścią). Znaczną część tej sumy ma pochłonąć wykonanie fundamentów pod filary omawianego wiaduktu. Czy nie oznacza to, że jego budowa jest de facto przesądzona?

– Decyzja zapadnie pod koniec kwietnia. Do tego czasu nie będzie żadnych prac związanych z ewentualnymi fundamentami – odpowiada Zdanowska. W razie decyzji przeciwko rozwiązaniu bezkolizyjnemu zarezerwowane w budżecie pieniądze mają zostać przeznaczone na przebudowę ciągu al. Śmigłego-Rydza wraz z wiaduktem nad dawną bocznicą kolejową.

Analizy, na które powołuje się UMŁ wykazały, że obecnie z punktu widzenia technologicznego i – przede wszystkim – finansowego jedynym możliwym rozwiązaniem bezkolizyjnym jest budowa wiaduktu na osi wschód-zachód. Jego forma pozostaje kwestią do ustalenia. – Na etapie projektowania musieliśmy rozważyć wszystkie opcje, żeby nie mieć potem tzw. prac utraconych lub olbrzymich kosztów. Żeby rozważyć je do końca, musimy mieć decyzję środowiskową, która zadecyduje o możliwości realizacji lub jej braku. Konieczne było uzupełnienie środków na przebudowę Trasy W – Z w budżecie przynajmniej do momentu, który umożliwi podjęcie decyzji. Gdyby to się nie stało, nie można by podjąć tej decyzji w ogóle przez najbliższych kilka lat z powodu trwałości projektu dofinansowywanego ze środków unijnych – tłumaczy prezydent.

Część mieszkańców wolałaby budowę droższego, ale mniej ingerującego w otoczenie tunelu w którejś z relacji. Takie rozwiązanie, w ocenie magistratu, nie wchodzi jednak w rachubę z powodu przewidywanego czasu realizacji (ok. 2 lata) oraz konieczności rozkopania całej szerokości skrzyżowania jednocześnie.

Wspomniane konsultacje będą obejmowały spotkania z mieszkańcami, debatę ekspertów i sondaż, przeprowadzony przez jedną z renomowanych pracowni, wybraną w drodze ofertowania. Skąd wybór tej ostatniej metody? – Chcemy zebrać dane od jak najszerszego grona interesariuszy. Tymczasem na spotkania konsultacyjne często przychodzą głównie przeciwnicy danego przedsięwzięcia. Zwolennicy wychodzą z założenia, że jego celowość jest oczywista, więc nie ma sensu marnować czasu – wyjaśnia Zdanowska.

Spotkania rozpoczną się za tydzień. – Będziemy rozmawiali z mieszkańcami całej Łodzi, ponieważ inwestycja ma wpływ na życie wszystkich łodzian. Zanim ktoś się wypowie, należy mu się rzetelna informacja, będziemy więc prowadzili szeroko zakrojoną akcję informacyjną. Chcemy też, by w debacie ekspertów wzięli udział także przedstawiciele organizacji pozarządowych zainteresowanych tematyką transportu – dodaje dyrektor biura ds. partycypacji społecznej w magistracie, Grzegorz Justyński.

– Co do mnie – uważam, że decyzja o budowie bezkolizyjnego skrzyżowania musi być podjęta. Można nieraz zaobserwować na nim korki ciągnące się aż za ul. Przędzalnianą. Ale w tym wypadku mój głos znaczy tyle samo, co głos każdego innego łodzianina – deklaruje prezydent.

Wynik konsultacji trudno przewidzieć. Niewątpliwie bardzo wiele będzie zależało od sposobu, w jaki zostaną sformułowane pytania, od doboru ekspertów, a także od treści przekazywanych mieszkańcom podczas zapowiadanej akcji informacyjnej. Z pewnością też, niezależnie od wyniku, liczna grupa będzie z niego niezadowolona.

Celowość budowy wiaduktu budzi poważne wątpliwości ekspertów. – Uważam, że wobec spodziewanego w niedalekiej przyszłości otwarcia odcinka autostrady A1 Stryków – Tuszyn przebudowa Skrzyżowania Marszałków jest zbędna. Reguluje tę sprawę przepustowość pozostałych elementów sieci: jeśli chcemy zlikwidować korki w Śródmieściu, to nie powinniśmy zwiększać przepustowości na wjeździe do Śródmieścia. Wprawdzie po otwarciu autostrady ze skrzyżowania zniknie pewnie ciężki ruch tranzytowy, ale jego miejsce zajmie z czasem ruch wewnątrzmiejski. To normalne zjawisko po otwarciu obwodnicy. Dlatego moim zdaniem bezpośrednia konieczność wprowadzenia poważnych ograniczeń dla wjazdu samochodów do centrum jest tylko kwestią czasu – uważa profesor.

– Nie wiemy, jaki będzie ruch na skrzyżowaniu po otwarciu odcinka autostrady Stryków – Tuszyn. Prognozy mówią jednak, że nawet po ewentualnej budowie Nowokonstytucyjnej skrzyżowanie nadal będzie się korkowało – odpowiada Zdanowska.

– Potrzeby tych, którzy są przyrośnięci do samochodu i przecinają nim Śródmieście lub dojeżdżają do niego z peryferyjnych osiedli albo podłódzkich miejscowości, nie mogą być zaspokajane kosztem potrzeb miasta i jego centrum – nie szczędzi ostrych słów prof. Wesołowski. – Przede wszystkim, jak już wspomniano, estakada zwiększyłaby wpływający do centrum strumień samochodów, co pogorszy jakość życia w śródmieściu. Ale jest jeszcze aspekt finansowy. Jeśli miasto przeznaczy tyle pieniędzy (szacowany koszt budowy wiaduktu to ok. 70 mln zł) na estakadę i na jej późniejsze utrzymanie, będzie ich mniej na inne cele, w tym na bieżące funkcjonowanie komunikacji miejskiej. Poza tym na zwiększeniu liczby samochodów w centrum będzie cierpiał transport publiczny – argumentuje urbanista.

Władze miasta wydają się bagatelizować problem wpływu inwestycji na transport zbiorowy. – Estakadę buduje się przez 8-10 miesięcy i można robić to etapami. Być może nie będzie nawet konieczne zamykanie przy tym linii tramwajowej lub będzie konieczne zamknięcie jej czasowo, dosłownie na tygodnie (sic!) – mówi Zdanowska. – Poza tym przebudowa Trasy W – Z to inwestycja tramwajowa – i o ile tunel drogowy był wytłumaczalny przy Kościuszki i Piotrkowskiej, w tym przypadku nie bylibyśmy w stanie uzasadnić tego przed organami unijnymi – dodaje, tłumacząc, dlaczego nie wchodzi w grę budowa tunelu. Należy dodać, że przedstawiciele UMŁ nie wspominają o ewentualnym ułatwieniu niewygodnych przesiadek między liniami tramwajowymi i autobusowymi na skrzyżowaniu, rozpatrując problem jedynie z perspektywy ruchu samochodowego.

– Mieszkańcy powinni sprzeciwiać się budowie estakady – uważa prof. Wesołowski. – Jej budowa pogorszy warunki ich życia. Protesty mogą okazać się skuteczne: gdy władza wyczuwa siłę sprzeciwu, zaczyna zastanawiać się, czy można realizować inną politykę. Świadczy o tym choćby przykład rewitalizacji społecznej. Do tego dochodzi oczywista obawa przed przegraną w wyborach – twierdzi.