– O ile kolej nieco wydobyła się z dołka, to komunikacja autobusowa, zostawiona sama sobie, właśnie dogorywa. Jeżeli nie zrobimy z nią czegoś natychmiast, za pół roku nie będzie już czego ratować – powiedział Jakub Majewski, prezes fundacji Prokolej na konferencji poświęconej inicjatywie MyPasażerowie.
Wygląda na to, że zawiązała się silna koalicja na rzecz obrony autobusowych połączeń lokalnych. Choć, co podkreślali w centrum prasowym PAP przedstawiciele kolejnych organizacji, ratujemy już ledwie zmurszałe fundamenty niegdyś dobrze działającego transportu regionalnego.
- Do 20% sołectw w Polsce w ogóle nie dociera transport publiczny. Mieszkańcy już nie tylko małych, ale całkiem sporych wiosek, wysyłają listy błagalne do przewoźników, aby nie likwidować im autobusów, bo nie mają jak dotrzeć do pracy, szkół, niemal niemożliwe staje się dotarcie do lekarza. O jakiej równości szans mówimy w takim wypadku, gdy mieszkańcy miast mają znakomicie rozwinięty transport, a mieszkańcy wiosek pozbawieni są elementarnych usług na znacznym obszarze kraju – mówił Rafał Górski z Instytutu Spraw Obywatelskich, który włączył się w inicjatywę #MyPasażerowie.
Tragedia osób z dysfunkcjami Jeszcze ostrzej wybrzmiał głos Piotra Figiela z Fundacji Nowe Spojrzenie, autora popularnego kolejowego bloga „Błękitna Chusteczka”.
– Jak państwo wiecie, są w Polsce osoby, które z różnych przyczyn nie będą w stanie wyrobić sobie prawa jazdy i pojechać autem, choćby ze względu na dysfunkcję wzroku. Osoby te, tak jak osoby z różnymi niepełnosprawnościami, są w sytuacji koszmarnej i cierpią najbardziej na likwidowanej ofercie PKS, zostają więźniami we własnych domach – mówi Figiel. Przy okazji pokusił się o ocenę nowelizacji Ustawy o Publicznym Transporcie Drogowym.
– Projekt przedstawiony w lutym wzbudza naszą troskę, ponieważ jest zawiera on zawiera szereg skrajnie niekorzystnych propozycji przepisów. Niestety, jest ona efektem nieczystego lobbingu przedstawicieli branży autobusowej. Projekt doprowadzi do pogłębienia wykluczenia, w szczególności osób niepełnosprawnych. Oprócz braku jasnych propozycji finansowania niedochodowych połączeń próbuje się wdrożyć takie rozwiązania jak – zakaz stosowania kryterium wieku, nakazuje wybór oferty nie lepszej, ale miejscowej – ocenia Figiel i dodaje, że brak ratunku dla linii lokalnych poprzez nowelizację Ustawy to tragedia, ale jeszcze większą tragedią może być przyjęcie proponowanych przepisów.
„Załatwmy tę sprawę teraz”
Jakub Majewski podkreślał, że wysyłając zachęty do włączenia się do inicjatywy #MyPasażerowie, organizatorzy akcji liczą na szeroki odzew samorządowców. Pora ku temu jest odpowiednia – zbliżają się wybory samorządowe.
– Skala zapaści jest olbrzymia. Zbadaliśmy 9 powiatów w Polsce i pytaliśmy gimnazjalistów ostatnich klas o wybory na przyszłość. Okazało się, że wybierają oni te ze szkół, gdzie są w stanie łatwo dojechać. Na domiar złego - 90% z nich chce robić prawo jazdy, ponad 80% deklarowało zakup auta natychmiast jak tylko będzie to możliwe. To dramat, bo te samochody będą także wjeżdżać do miast, korkując je, nie mówiąc już o aspekcie ekologicznym tych wyborów. Ale państwo nie pozostawia im wyjścia – ocenił Bartosz Jakubowski z Klubu Jagiellońskiego.
Jakubowski przypomniał o katastrofalnej sytuacji dotyczącej kilku powiatów, skąd za kilka tygodni wycofa się Mobilis, ale mówił też o planach likwidacji szeregu kursów PKS Grójec. Sytuacja w wielu województwach jest jednak jeszcze gorsza niż na Mazowszu, choć akurat przez problemy na Mazowszu najlepiej jest wizualizować tragiczną sytuację zgromadzonym w sejmie posłom.
Dyskutujący wskazywali na konkretne patologie, przez które transport lokalny w Polsce znajduje się na skraju katastrofy.
Zamiast PKS będzie CPK
– Do gimbusów, które wożą uczniów nie mogą wsiąść pasażerowie z wiosek, bo ktoś uznał, że przewóz zamknięty jest najlepszym rozwiązaniem, choć to rozwiązanie prawie nieznane w Europie, zwłaszcza jeśli stosowane jest na obszarze tzw. pustyń transportowych. Grzechem samorządów jest także to, że przez lata nie organizowały przetargów na przewozy a zlecały je drogim, za to lokalnym wykonawcom. Tymczasem można na tym oszczędzić do 30% pieniędzy – mówił Majewski.
– Moment jest przełomowy. Jeżeli ministerstwo nie opracuje sensownej nowelizacji Ustawy będziemy musieli się pogodzić z tym, że transportu w regionach nie ma. Odwracanie tego trendu jest już spóźnione w wielu regionach, zróbmy coś, aby nie pogrzebać przewozów lokalnych całkowicie – dodał Majewski. Jego zdaniem
myślenie o Centralnym Porcie Komunikacyjnym w momencie systemowej katastrofy z PKS, jest co najmniej niewłaściwe.
Od wejścia do Unii Europejskiej napełnienie autobusów lokalnych zmniejszyło się o 40%. 75% klientów stracił pozamiejski transport autobusowy od 1993 r.