Plan Morawieckiego: Mniej aut, elektromobilność i lepszy transport w miastach

Projekt Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju (SOR) został opublikowany 29 lipca. Jego część stanowi tematyka transportowa, w tym poświęcona komunikacji w miastach i aglomeracjach. Według wyliczeń w 2015 r. było prawie 12 tys. autobusów komunikacji miejskiej, z czego jedynie 419 to pojazdy z alternatywnym napędem (gazowym lub elektrycznym). Według stanu na 2014 r. w Polsce funkcjonowało 2300 km linii tramwajowych w 31 miastach, w tym 13 w konurbacji śląskiej i 5 w aglomeracji łódzkiej.

Jak podkreślają autorzy projektu, istniejące systemy transportu publicznego w miastach nie uwzględniają w wystarczającym stopniu zmian demograficznych, związanych ze starzeniem się społeczeństwa. Ponadto jako wyzwanie stawiany jest „odbiegający od pożądanego” model mobilności, który przejawia się nadmiernym wykorzystaniem samochodów osobowych w codziennych podróżach. Problemem są niekontrolowana suburbanizacja, wzrost ruchu ulicznego i eliminowanie terenów zielonych, co wpływa na zanieczyszczenie powietrza.

Strategia zawiera szereg ogólnych haseł. Zgodnie z nią wsparcie publiczne w najbliższych latach ma zostać ukierunkowane na rozwój zintegrowanych systemów transportu publicznego przy wykorzystaniu niskoemisyjnych środków komunikacji – w szczególności pojazdów szynowych i autobusów elektrycznych. Celem jest też zwiększenie znaczenia kolei w miastach, co zależne jest od sposobu jej funkcjonowania, a także integracji z komunikacją miejską. Poprawie ulec mają też warunki przemieszczania się rowerem i pieszo, a miasta mają być lepiej skomunikowane z obszarami funkcjonalnymi. Ponadto „indywidualny transport samochodowy zostanie ograniczony, szczególnie w centrach miast”.

Po pierwsze elektromobilność

Jednym z flagowych, kluczowym projektem jest Elektromobilność, który dotyczy rozwoju produktów z obszaru elektromobilności i stymulowania rozwoju rynku w taki sposób, by zwiększyć udział pojazdów o napędzie elektrycznym. Będzie on służyć ograniczaniu emisji gazów cieplarnianych i emisji zanieczyszczeń powietrza. Wyróżniono trzy programy, które będą służyć realizacji powyższych celów.

Projekt E-bus będzie miał za zadanie stymulować projektowanie i produkcję projektowania i wyprodukowania polskich pojazdów elektrycznych na potrzeby komunikacji miejskiej, a także budowę silnych podmiotów w sektorze produkcji taboru komunikacji miejskiej (elektrobusów i tramwajów). Projekt Luxtorpeda 2.0 poświęcony będzie pojazdom szynowym, natomiast projekt Samochód elektryczny dotyczy pojazdów indywidualnych. Jak zaznaczają autorzy SOR, wprowadzenie pojazdów elektrycznych wymaga stworzenia całych systemów zaopatrywania w paliwo.

Kolej zintegrowana z komunikacją miejską

Ogólnie działania powinny być ukierunkowane na stworzenie atrakcyjnego transportu publicznego, który będzie zachęcać mieszkańców do rezygnacji z własnych aut. Transport w miastach ma stanowić impuls do właściwego wykorzystania przestrzeni. W kontekście walki z suburbanizacją wymienia się wśród zalecanych środków wzmocnienie funkcji metropolitalnych w przypadku aglomeracji (warto przypomnieć, że obecny rząd wyrzucił do kosza ustawę metropolitalną i zapowiadał zerwanie z polityką wspierania wyłącznie aglomeracji).

Jako środek realizacji celu polegającego na wsparciu transportu w miastach wymieniono Inteligentne Systemy Transportowe, w tym systemy zarządzania ruchem oraz informacji pasażerskiej. Natomiast w kontekście zwiększenia roli kolei w aglomeracjach ważna jest integracja z transportem miejskim – także w zakresie taryf i wspólnego biletu. Komunikacja miejska i aglomeracyjna ma zostać włączona do projektu „Wspólny bilet”, który w założeniach ma umożliwiać pasażerowi zakup jednego biletu na cały przejazd koleją. Istotne jest też tworzenie węzłów przesiadkowych. Kolej, zdaniem autorów, może odgrywać dużą rolę w połączeniu miast i ich obszarów funkcjonalnych z portami lotniczymi (obecnie różnie z tym bywa).

Rozbudowa II linii metra, tramwajów i wydzielonych tras komunikacyjnych

Projekt SOR zakłada stopniową wymianę taboru komunikacji miejskiej na niskoemisyjny do roku 2025. W tym kontekście ważna jest budowa systemów ładowania niskoemisyjnego. Ponadto wśród działań wymienia się dokończenie budowy II linii metra w Warszawie oraz rozbudowę sieci tramwajowych w miastach posiadających ten środek transportu. Tam, gdzie nie ma możliwości zapewnienia obsługi pasażerów za pomocą metra czy szybkich połączeń szynowych, promowane ma być wprowadzenie „systemu szybkiego transportu miejskiego z pojazdami, które poruszają się po wyznaczonych tylko dla nich pasach ruchu”, z wyodrębnioną infrastrukturą przystankową (definicję tę spełnia BRT, czyli wydzielone trasy dla szybkich autobusów). Wiąże się to z koniecznością stworzenia odrębnej od zwykłej komunikacji infrastruktury przystankowej”. Ważne jest też wspieranie ruchu pieszego i rowerowego.

Ponadto SOR zakłada „promocję mechanizmów zarządzania i poprawy transportu publicznego w miastach”. Pod tym pojęciem kryje się m.in. przegląd działań prawnych i organizacyjnych związanych z przechodzeniem na transport niskoemisyjny i przeanalizowanie efektów wejścia w życie przepisów ustawy o publicznym transporcie zbiorowym (warto przy tej okazji przypomnieć, że rząd przygotowuje nowelizację, która utrudni organizację komunikacji, a która służyć będzie „busiarzom”).

Projekt SOR, który zostanie skierowany do konsultacji społecznych, znajduje się TUTAJ.