Przejścia podziemne odchodzą do lamusa?

Trudno na razie mówić o trwałym trendzie. Niektóre miasta czy zarządcy dróg nadal z lubością planują i budują podziemne przejścia. – Przejścia podziemne to jest relikt modernistycznej urbanistyki, dzisiaj się tego nie robi w mieście – mówi dr Michał Beim z Instytutu Sobieskiego.

Problemem przejść podziemnych jest ich słaba dostępność – starsze nie mają często żadnych wind, a w nowszych zarządcy montują tańsze podnośniki, które nie dość, że są nieodpowiednie i niewygodne dla części użytkowników, to w dodatku najczęściej i tak są zepsute. Kolejna kwestia to niski poziom utrzymania i dewastacje. Niektóre zastrzeżenia są jednak mniej namacalne, jak np. tworzenie barier w korzystaniu z miasta – aby przejść na drugą stronę trzeba często nadrobić sporo drogi, co może zniechęcać niezmotoryzowanych mieszkańców do korzystania z pewnych części i przestrzeni miasta.

Gdzie budować

Jak wskazuje Beim, przejścia podziemne mają sens np. pod autostradami, ale nie w centrach miast. W podobnym tonie wypowiadają się inni. – Na dłuższą metę nie widzę miejsc, gdzie byłoby zasadne. Trzeba szukać jak najtańszych i jak najbardziej efektywnych rozwiązań – wskazuje Jan Jakiel, szef SISKOM-u.

Budowa przejść podziemnych ma sens w miejscach, gdzie występuje różnica poziomów – np. przy stacjach metra. – Trzeba pokonać różnicę poziomów, ale nie należy wykluczać przejść naziemnych – nie wszyscy korzystają z metra – przypomina Jakiel. Podobnym naturalnym miejscem jest kolej.

Ważne, żeby rozwiązania komunikacyjne były przemyślane. Nie wszędzie się to udaje, czego przykładem jest stacji metra Ratusz. Na połowie skrzyżowania są tylko przejścia podziemne, a na połowie tylko naziemne. Z jednej strony zmusza się przechodniów do schodzenia pod ziemię, a z drugiej strony pasażerów metra skazuje się na niewygodne pokonywanie jezdni z wieloma światłami. I niestety nie bardzo jest teraz miejsce, żeby to zmienić.

Bez dramatu na górze

Jeśli dać ludziom zagłosować nogami, to wybiorą przejścia w terenie. Pokazują to przykłady tymczasowych przejść na Emilii Plater i w ciągu al. Ujazdowskich w Warszawie, stworzonych na czas remontu podziemi, które po protestach mieszkańców zostały na stałe.

Przy niskim koszcie da się stworzyć przejścia naziemne także w innych miejscach. – Niedawno była dyskusja na temat Ronda Dmowskiego i przejść w poziomie terenu. Cykl sygnalizacji jest taki, że pieszych na pewno da się przepuścić. Może na raty, co byłoby nieszkodliwe dla ruchu pieszego i transportu zbiorowego, może na raz, co mogłoby być bardziej kłopotliwe (wada dużych skrzyżowań z wyspą centralną) – mówi Jakiel.

Bezpieczeństwo to mit

Często podnoszony jest argument, że przejścia podziemne podnoszą bezpieczeństwo uczestników ruchu, zwłaszcza pieszych. Tym bardziej, że niezmotoryzowani są zwykle bez szans w konfrontacji z pędzącym samochodem. Jednak (zazwyczaj) to nie piesi generują zagrożenia. – Problemem jest to, że ruch odbywa się za szybko – mówi Jan Jakiel.

Czy jednak wobec brawury kierowców nie powinniśmy bardziej chronić pieszych? – Oczywiście kierowca może wjechać na czerwonym, ale może też zjechać po schodach – mówi Jakiel. I nie jest to sytuacja hipotetyczna. Przywołuje tutaj zdarzenie z 2007 r., gdy pędzący samochód wyleciał z jezdni i wpadł na schody prowadzące ze stacji metra, potrącając wchodzącego pasażera.

Wbrew pozorom „wyrzucenie” pieszych na powierzchnię może poprawić sytuację na drogach. – Piesi i rowerzyści są elementem uspokajającym ruch – wskazuje Jan Jakiel. Oczywiście powinno to iść w parze z innymi rozwiązaniami. Wpisuje się w to chociażby strefa Tempo 30 z ograniczeniem prędkości w rejonie ścisłej zabudowy i tworzeniem w ten sposób przestrzeni przyjaznej oraz bezpiecznej dla niezmotoryzowanych użytkowników dróg.