Skierniewice – Łuków: Czy wrócą pociągi pasażerskie?

Linia nr 12 biegnąca ze Skierniewic do Łukowa to jedna z najciekawszych tras kolejowych centralnej Polski. Nazywana bywa południową obwodnicą Warszawy, choć omija ona także inne większe miejscowości. W założeniach projektantów miała bowiem zapewniać przede wszystkim możliwość prowadzenia sprawnego ruchu tranzytowego, także tego niezwiązanego ze standardowym przewozem ładunków.

Socrealistyczne dworki przy wojskowym korytarzu wojennym

S – Ł, jak popularnie nazywa się tę linię, to jedna z największych inwestycji transportowych okresu tużpowojennego. Budowę „esełki” prowadzono w latach 1949 – 1954 (a następnie dobudowywano na całej jej długości poza mostem w Górze Kalwarii drugi tor, co trwało kolejną dekadę). Początkowy pośpiech związany był ze strategicznym przeznaczeniem korytarza: miał on nie tylko odciążać węzeł warszawski, ale i służyć w razie potrzeby do sprawnego przerzucania wojsk na zachód na wypadek wybuchu kolejnej wojny.

Jedną z pamiątek z czasów powstawania trasy jest charakterystyczna architektura dworcowa. Budynki, np. w Mszczonowie, Tarczynie czy Stoczku Łukowskim, choć powstawały w erze socrealizmu, zachowują cechy dworkowe. Z żadnego z nich od lat nie można jednak pojechać donikąd pociągiem pasażerskim.

Pociągi dla żołnierzy w NRD i wielowagonowa „Vltava”

Od samego początku swojego istnienia po ciągu S – Ł kursowały bowiem przede wszystkim pociągi towarowe. Skromny ruch o charakterze regionalnym na odcinkach Skierniewice – Pilawa i Pilawa – Łuków zlikwidowano w latach odpowiednio 2001 i 2008. Jedynymi pociągami osobowymi na całej 160-kilometrowej trasie pozostają więc uruchomione w 2009 r. kursy Kolei Mazowieckich do Góry Kalwarii, które korzystają z linii na odcinku jedynie 8 km (ich wariant wydłużony do Pilawy utrzymywany był tylko do 2010 r.).

Przez szereg lat z linii korzystały jednak także pociągi dalekobieżne, głównie w relacjach międzynarodowych: niegdyś tranzytowe połączenia ZSRR – NRD, a w ostatnich latach sypialna „Vltava” z Pragi do Moskwy. W 2009 r. jej skład prowadził także jeden wagon krajowy Katowice – Terespol, ale w związku z tym, że kurs omijał Warszawę, zainteresowanie podróżami pomiędzy polskimi miastami było znikome. W czasie modernizacji linii Łódź – Warszawa na trasę S – Ł skierowano natomiast kilka kursów omijających przez Puszczę Mariańską remontowany szlak przez Żyrardów.

Przyszłość rysuje się w jasnych barwach?

Obecnie spadły i parametry techniczne, i znaczenie trasy. Na niektórych odcinkach pociągi zwalniają nawet do 40 km/h, a stan jednego z torów pomiędzy Mszczonowem i Puszczą Mariańską był tak zły, że PKP PLK zdecydowała się go zamknąć. – Stan nawierzchni spowodował, że przewozy towarowe zostały skierowane na tor numer 1. Kilka lat temu nad torem numer 2 została tam zdjęta sieć trakcyjna – mówi Karol Jakubowski z Zespołu Prasowego PKP Polskich Linii Kolejowych. Dodaje przy tym, że dezelektryfikacja miała zabezpieczyć sieć przed kradzieżami.

Zarządca infrastruktury planuje duży remont całej trasy i liczy, że po jego przeprowadzeniu na linię S – Ł powróci ruch pasażerski. – Zakres prac o wartości około miliarda złotych ma się skupić na przebudowie torów, sieci trakcyjnej, urządzeń sterowania ruchem kolejowym oraz infrastruktury pasażerskiej. Linia zostanie dostosowana do prędkości 120 km/h – zapowiada Karol Jakubowski. Roboty najprawdopodobniej wykonywane będą w latach 2019 – 2022. Otwartym pozostaje jednak pytanie, czy po ich zakończeniu omijająca ważniejsze ośrodki linia odzyska swoją dawną rangę opartą głównie na jej znaczeniu strategicznym.