Tramwaj obok budynku? Może nawet w środku!

Jedną z obaw, jaką często budzi tyczenie nowych tras tramwajowych biegnących przez osiedla mieszkalne, jest możliwość uszkodzenia budynków znajdujących się w bezpośrednim sąsiedztwie projektowanych linii. Mieszkańcy domów protestują przeciwko budowie i postulują jej zaniechanie lub przynajmniej zmianę przebiegu. W efekcie powstaniu nowych połączeń sprzeciwiają się – o ironio! – ci, z myślą o których zostały one zaprojektowane.

Na Bałutach można, na Widzewie – nie

Często nawet w obrębie tych samych miast, w których odbywają się protesty, można znaleźć przykłady pokazujące, że dobrze zaprojektowane torowisko może przebiegać niemal pod oknami budynków bez szkody dla ich konstrukcji. Tak było w tym roku w Łodzi – podczas gdy mieszkańcy widzewskiego osiedla Chrobrego sprzeciwiali się budowie nowego odcinka trasy W – Z na ulicy Wujaka, po drugiej stronie miasta – na bałuckiej ulicy Limanowskiego – wysunięte poza jezdnię tramwaje czterech linii regularnie przejeżdżały tuż obok bloków mieszkalnych i starych kamienic.

Tramwajem przez bramę

Rozwiązania stosowane poza Polską pokazują jednak jeszcze dobitniej, że tramwaj może z powodzeniem wpisywać się w miejską zabudowę. Na Malej Stranie w czeskiej Pradze wagony przeciskają się przez wąskie uliczki historycznej zabudowy od dziesięcioleci. Na ulicy Letenskiej, obok kościoła pw. św. Tomasza, tramwaj wjeżdża w bramę wybitą w kamienicy i przejeżdża nią na drugą stronę budynku. Przestrzeń pomiędzy dachem wagonu a murem jest tak niewielka, że konieczne jest złożenie pantografu.

Podobne rozwiązanie zastosowano na wiedeńskiej pętli tramwajowej Grinzing. Obsługujące linię 38 tramwaje wjeżdżają na przystanek odjazdowy przez bramę w kamienicy. Na samym przystanku wagon staje tuż pod oknami jednej z jej ścian – pomiędzy burtą wagonu a ścianą pozostaje nie więcej niż metr.

Łukiem wewnątrz budynku

Najbardziej śmiały mariaż komunikacji szynowej i budownictwa mieszkalnego znaleźć można jednak w Hadze. Dworzec Centraal w holenderskiej stolicy jest nie tylko ważną stacją kolejową, ale też końcowym przystankiem linii lekkiej kolei stanowiącej przedłużenie sieci rotterdamskiego metra i wciąż rozbudowywanym dwupoziomowym węzłem tramwajowym.

Wyjeżdżające z niego tramwaje jadące w kierunku Kalvermarkt kierowane są do specyficznego tunelu przebiegającego wewnątrz dwóch przylegających do siebie kamienic (część ich powierzchni stanowią mieszkania). Tramwaj pokonuje w środku budynków kilkadziesiąt metrów, a na obudowanej kamienicami trasie znajduje się łuk. Obrazu miejsca dopełniają ostrzegawcze dzwonki uruchamiane automatycznie po wjeździe tramwaju do tunelu na jego przeciwległym końcu.

Tramwaj bliżej pasażera

Choć opisane powyżej rozwiązania wymagają pewnej finezji wykonania – konieczne jest zapewnienie odpowiedniego wyciszenia czy zapobieganie nadmiernym drganiom – dowodzą, że tramwaj nie musi przebiegać z dala od domostw. Ich bliskość może wręcz stać się jego atutem: możliwa jest bowiem obsługa trudno dostępnych dla ruchu kołowego ciasnych uliczek z przystankami urządzonymi tak blisko punktu docelowego, jak to tylko możliwe.