Trwa modernizacja sieci tramwajowej w Grudziądzu

Historia grudziądzkich tramwajów rozpoczęła się jeszcze w XIX wieku. W sobotę 13 czerwca 1896 roku nastąpiło uroczyste uruchomienie linii tramwaju konnego, która połączyła dworzec kolejowy z centrum miasta. Tory poprowadzono m.in. ulicą Dworcową, al. 23 Stycznia, a następnie przez Rynek Główny i ulicę Starą do Rybnego Rynku.

Wystawa, która dała początek tramwajom w Grudziądzu

Bezpośrednią przyczyną otwarcia sieci tramwajowej była odbywająca się w 1896 roku w Grudziądzu Wystawa Rzemiosła Prus Zachodnich. W dniu wystawy, w niedzielę 14 czerwca – jak czytamy w książce Marcina Klassy Grudziądzkie tramwaje i autobusy – „uroczysty kondukt, złożony z pięciu wozów tramwajowych oraz dorożek, wyruszył spod dworca o godzinie 10.45 i przemierzył trasę do terenu wystawy. Tłumy grudziądzan witały nowy środek lokomocji w mieście. Przez cały dzień tramwaje przewiozły 2180 osób.” Od poniedziałku już codziennie na 3-kilometrową trasę wyjeżdżało pięć wagonów, które przejeżdżały cały odcinek w 18 minut.

Zaledwie dwa lata później trasę wydłużono do Tarpna, a w kolejnym roku nastąpiła elektryfikacja. Tramwajami elektrycznymi rozpoczęto w Grudziądzu wozić pasażerów w dniu 12 maja 1899 roku, a linia tramwajowa o szerokości toru 1000 mm po przedłużeniu mierzyła 3,5 km. Tym samym niespełna 40-tysięczne miasteczko (liczba ludności dopiero w 1910 r. przekroczyła 40 tys.) posiadało elektryczne tramwaje wcześniej niż np. Kraków (pierwsze wagony elektryczne dotarły tu w 1901 r.) czy Warszawa (gdzie elektryfikacja sieci rozpoczęła się dopiero w roku 1908).

Lata chude, lata tłuste

Druga linia tramwajowa w Grudziądzu powstawała etapami przez wiele lat. Pierwszy jej fragment – poprowadzony ulicami: Toruńską oraz Chełmińską powstał już w 1911 r. i kończył się na wysokości ul. Bydgoskiej. Do wybuchu II wojny światowej tory doprowadzono do ul. Południowej i drogi dojazdowej do Rudnika. W tym momencie całkowita długość sieci osiągnęła 8 km.

Rozwój sieci – m.in. w konsekwencji zniszczeń wojennych – zatrzymał się na wiele lat i dopiero lata 70. przyniosły wraz z sobą dalsze inwestycje. W 1974 r. wybudowano pętlę przy ul. Południowej, po kolejnych 3 latach w Tarpnie, zaś w roku 1980 utworzono „trójkąt” do zawracania tramwajów przy dworcu kolejowym. Lata 80. to przede wszystkim przebudowa części tras z jednotorowych na dwutorowe [pozostałe fragmenty tras przed rozpoczęciem trwającej aktualnie modernizacji grudziądzkiej sieci tramwajowej nadal funkcjonowały jako odcinki jednotorowe.] Do położonego przeszło 5 km na południe od Śródmieścia osiedla Rządz tramwaje zaczęły dojeżdżać dopiero w 1996 r. Długość wszystkich torów MZK osiągnęła 18 km, a na kolejne inwestycje infrastrukturalne Grudziądz ponownie czekał bardzo długo.

Kapitalny remont po latach stagnacji

Od przeszło roku trwa w Grudziądzu kompleksowa modernizacja sieci tramwajowej. Inwestycja realizowana jest przez konsorcjum firm: Przedsiębiorstwo Budowy Dróg ze Świecia i TOR-KAR-SSON i według planów ma się zakończyć się jesienią br. Całościowo obejmuje odcinek pomiędzy al. 23 Stycznia, Starym Miastem, ul. Legionów i pętlą w Tarpnie wraz z trasami kablowymi w ul. Sikorskiego i Sienkiewicza oraz ul. Chełmińską na odcinku od ul. Włodka do ul. Kraszewskiego, ul. Chełmińska na odcinku od ul. Kraszewskiego do ul. Południowej i ul. Konstytucji 3 Maja od ul. Południowej do pętli Rządz, a także skrzyżowania: ul. Toruńska – ul. Marcinkowskiego oraz ul. Toruńska – al. 23 Stycznia.

Jak poinformowała portal „Transport Publiczny” Magdalena Jaworska, rzecznik prasowy Urzędu Miasta-Gminy Grudziądz „zaplanowano ponadto przebudowę i budowę nowej infrastruktury tramwajowej, a także urządzeń sterowania ruchem drogowym. W ramach projektu istniejące jednotorowe odcinki linii tramwajowej, tam gdzie istnieją to tego odpowiednie warunki techniczne, są rozbudowane do dwutorowych, z jednoczesnym zastosowaniem rozwiązań technicznych, które pozwalają redukować hałas”.

Zakończenie remontu planowane jest na koniec 2014 roku. – W przeciągu ostatnich dwóch miesięcy wykonano torowisko na pętli Tarpno, rozpoczęto układanie torowiska na ulicy Legionów, wykonywane są komory wodociągowe na ulicy Legionów. Rozpoczęły się prace związane z układaniem torowiska na ul. Al. 23 Stycznia, Wykonawca przystąpił do prac na Starym Mieście – podaje Łukasz Cybulski, inspektor w Sekcji Inwestycji Zarządu Dróg Miejskich w Grudziądzu, czyli podmiotu sprawującego nadzór nad inwestycją z ramienia UM).

– Do wykonania pozostała jeszcze przebudowa torowiska na ulicy Wybickiego, jak również na ulicy Legionów, gdzie na pewnym odcinku rozpoczęto już układanie nowych torów. W tym roku nastąpi jeszcze przebudowa ulicy Sikorskiego oraz wykonane zostaną nowe sygnalizacje świetlne. Zakończone muszą zostać jeszcze prace na etapach na których prowadzą się obecne prace – informuje.


fot. ML

Cybulski podkreśla jednocześnie, że „modernizacja sieci tramwajowej w Grudziądzu przebiega zgodnie z założonym harmonogramem wykonawcy. Dotychczas nie wystąpiły sytuacje które wstrzymały by prace na dłuższy okres”. Wszystko wskazuje więc na to że remont zakończy się planowo, czyli późną jesienią bieżącego roku.

„Zabytkowy tabor” – zaleta czy mankament?

Zdecydowanie niekorzystnie przedstawia się natomiast struktura wiekowa taboru, eksploatowanego przez tutejszy MZK. W inwentarzu tego operatora dominują bowiem pojazdy w wieku powyżej 10 lat (86% autobusów i 80% tramwajów), a pojazdy względnie nowe – w wieku do 4 lat – stanowią odpowiednio jedynie 5% i 20% ogólnej liczby autobusów i tramwajów.

MZK w Grudziądzu aktualnie dysponuje:

• 44 szt. autobusów, których średni wiek przekroczył w tym roku 15 lat;
• 30 szt. wagonów tramwajowych, których średni wiek przekracza z kolei 27 lat.

– Dzięki realizacji modernizacji sieci tramwajowej zmodernizowano również 6 wozów tramwajowych Konstal 805N. Samorząd zlecił bowiem modernizację 4 wagonów sterujących ze stanowiskiem motorniczego oraz pulpitem jazdy manewrowej do tyłu, a także 2 sterowanych, wykonanych jako doczepa aktywna bez kabiny motorniczego. Wartość zadania wyniosła ok. 6 mln zł – podkreśla Magdalena Jaworska, rzeczniczka Urzędu Miejskiego w Grudziądzu. Jednakże inwestycja ta to jedynie doraźna terapia. Kolejne lata powinny – zgodnie ze wstępnymi planami władz miasta – wprowadzić nową jakość na grudziądzkie torowiska.

Największą słabością, odnoszącą się do systemu komunikacji tramwajowej w Grudziądzu jest zatem park taborowy. Niemniej jednak, z pewnych względów, mankament ten można rozpatrywać w nieco innym świetle. Przykładowo, sprowadzone 4 lata temu z Niemiec wagony, produkowane w latach 1957-1976 przez nieistniejącą już firmę Düwag (Düsseldorfer Waggonfabrik) mają bowiem swój unikalny klimat i trzeba przyznać, że prezentują się dość urokliwie na wąskich uliczkach grudziądzkiej Starówki.

Wagony GT8, potocznie zwane Helmutami, jeździły w Düsseldorfie aż do końca lat 90, po czym stopniowo były tam zastępowane przez nowsze pojazdy niskopodłogowe. Od 2010 roku służą Miejskiemu Zakładowi Komunikacji Miejskiej w Grudziądzu i pomimo swego wieku nadal są chwalone przez spółkę i motorniczych za swoją nieskomplikowaną konstrukcję, a zwłaszcza za wysoką niezawodność. Nie zmienia to jednak faktu, iż z czasem powinny zacząć spełniać rolę taboru zabytkowego (np. na sezonowej linii turystycznej), w regularnych przewozach ustępując miejsca nowocześniejszym pojazdom, gwarantującym pasażerom lepszy standard usług przewozowych i komfort jazdy.

Czy istnieje szansa na bardziej znaczące inwestycje, które odmłodziłyby nieco park taborowy, jakim dysponują grudziądzkie tramwaje? Jakie inne, kluczowe inwestycje dotyczące systemu komunikacji zbiorowej w mieście zostaną przeprowadzone w najbliższym czasie, bądź są przewidziane do realizacji w kolejnych latach? Odpowiedzi na te pytania pojawi poszukamy w kolejnym artykule poświęconym transportowi publicznemu w Grudziądzu.