Ukraina: Służbową kuszetką do największych zakładów górniczych Europy

Krzywy Róg to ósme pod względem liczby ludności miasto Ukrainy – zamieszkuje je nieco ponad 650 tys. osób. W zasadzie nie stanowi on jednak jednego organizmu miejskiego. Tworzą go raczej porozrzucane po bardzo dużym obszarze przemysłowe osiedla połączone tylko industrialnym charakterem – wydobywa się tu rudy żelaza, wciąż działają huty, zakłady maszynowe i fabryki działające w kilku innych branżach związanych głównie z przemysłem ciężkim.

Poszczególne osiedla oddzielone są hałdami, nieużytkami, czynnymi lub nie kompleksami fabrycznymi itp. W efekcie Krzywy Róg jest powierzchniowo bardzo duży (ma 430 km kwadratowych, to np. o połowę więcej niż i tak rozległa i nieco ludniejsza Łódź), ale przede wszystkim bardzo rozciągnięty. Z północy na południe miasta jedzie się 126 km!

Tak szczególny układ wymusza funkcjonowanie nietypowych rozwiązań transportowych. Do najbardziej znanych należy linia przyspieszonego, częściowo podziemnego tramwaju nazywanego przez krzyworożan metrem, na uwagę zasługują też bardzo długie odnogi sieci tramwaju konwencjonalnego i trolejbusu. Dużo mniej znanym elementem systemu są natomiast służbowe pociągi dowożące spod Krzywego Rogu na przemysłowe przedmieścia.

Jedyne pociągi pasażerskie na liniach towarowych

Krzywy Róg jest tak rozległy, że dowozu spoza miasta do niektórych zakładów praktycznie nie da się prowadzić z użyciem tradycyjnych metod – prowadząc ruch do centrum miasta lub do ważnych węzłów, a stamtąd kierując dowozowe połączenie łącznikowe. Koleje Ukraińskie obsługują więc dziś dwie relacje całkowicie niezależne od podstawowego układu transportu pasażerskiego w mieście. Oba połączenia zaczynają się na północ od Krzywego Rogu, na węzłowej stacji Piatichatki, i biegną przez Żółte Wody do stacji Riadowa, gdzie rozgałęziają się w kierunku stacji Terny i Krasnyj Szachtar (stosowane jest równolegle kilka nazw, zarówno w języku rosyjskim, jak i ukraińskim).

Pociągi do stacji na krzyworoskim osiedlu Terny korzystają z sześciokilometrowej ślepej odnogi i kończą bieg na dużej stacji towarowej przy olbrzymim kompleksie Piwnicznyj GZK – największym w Europie zakładzie górnictwa i wzbogacania rudy żelaza. Kursujące w drugiej relacji składy dojeżdżają do podkrzyworoskiej miejscowości Wolnoje będącej de facto kolejnym przemysłowym osiedlem, w którym pracuje fabryka silników. Połączenia do obu tych stacji realizowane są dwa razy dziennie we wszystkie dni tygodnia.

Miejsce leżące tylko dla wtajemniczonych

Składy obsługujące obie te relacje są kuriozalne, pociągi zestawiane są bowiem obecnie z ciężkiej lokomotywy elektrycznej WŁ8 i zaledwie jednego wagonu – otwartej kuszety, plackarty. Ogromny nadmiar mocy charakterystyczny jest zresztą dla większości relacji lokalnych w rejonie Krzywego Rogu. Tamtejsza dyrekcja kieruje np. na inną podmiejską linię do Ingulca dwie takie kuszety i... dwuczłonowy elektrowóz CzS7.

Rozkład jazdy połączeń Piatichatki – Krasnyj Szachtar i Piatichatki – Terny można znaleźć na stronach internetowych Kolei Przydnieprowskiej (regionalnej struktury Kolei Ukraińskich), ale biletu na żaden z tych pociągów nie kupimy w kasie, a godzin ich odjazdów próżno szukać na stacyjnych tablicach. Przewozy mają bowiem charakter zamknięty. Na dużą stację Terny trudno jest dojechać także od strony miasta, bo choć dociera tu krzyworoski trolejbus linii 15, końcowy odcinek jego trasy biegnie już po terenie kopalnianym.