Wojkowice: co pozostało po tramwaju?

Na fali likwidacji kilku tras tramwajowych w ostatnich latach pierwszej dekady XXI wieku w 2006 roku z górnośląskiej sieci tramwajowej zniknęła linia 25 łącząca Dąbrowę Górniczą z Wojkowicami i Żychcicami. Spowodowało to całkowite zawieszenie przewozów pomiędzy Będzinem a krańcem w Żychcicach. Zamiast wagonów 105N pasażerów zaczęły wozić autobusy nowej linii o przejętym od tramwajów numerze.

Agonia odcinka do Grodźca trwała kilka miesięcy dłużej. W czerwcu na skróconą trasę Będzin Muzeum – Grodziec Kopalnia wyjechał wagon 4N. Zaledwie kilka kursów w ciągu doby nie przyciągnęło jednak pasażerów i linię ponownie zlikwidowano. Po ośmiu latach od zawieszenia ruchu do Wojkowic i po siedmiu od końca połączenia z Grodźcem na wielu fragmentach trasy trudno bez znajomości dziejów po zakończeniu ruchu odtworzyć jej przebieg – tor rozebrano, zdemontowano sieć energetyczną.

Zastępczym autobusem na pętlę do taniego sklepu

Dawna pętla tramwajowa zniknęła pod powierzchnią spożywczego dyskontu, a nieużyteczny pas ziemi po torowisku pomiędzy Będzinem a Grodźcem zamieniony został w 2012 roku w drogę rowerową. Jedyne, co odróżnia ją od pozostałych ścieżek, to przebieg względem ulic – w charakterystyczny dla śląskiej sieci tramwajowej sposób tor biegł w niektórych miejscach w pewnym oddaleniu od drogi.

„Zastępczy” autobus 25 funkcjonuje nadal i jest jednym z licznych połączeń autobusowych pomiędzy Będzinem a Wojkowicami. Przebieg linii jednak nie odzwierciedla już pierwotnego, który niemal pokrywał zlikwidowaną trasę tramwajową. Jeszcze w 2006 roku autobusy przestały docierać do Dąbrowy Górniczej – tworzyły w ten sposób połączenie do innego miejsca niż pozostałe linie, i to do istotnego węzła przesiadkowego – ale wjeżdżają do centrum Będzina, gdzie kończą bieg – jedynie dublują więc istniejącą i tak ofertę.

Rzadziej i nie spod domu

To prawda, że 25 nadal obsługuje część spośród dawnych przystanków tramwajowych, które pomijają inne linie – np. w Wojkowicach przy Morcinka i Fabrycznej, ale inne – choćby w Grodźcu przy kopalni czy niektóre w Wojkowicach – są pozbawione obsługi.

Znacznie spadła też częstotliwość kursów. Tramwajowe 25 pojawiało się na przystankach co 30 minut, co zostało utrzymane w pierwszym okresie funkcjonowania kołowego zastępstwa. Rozkład został jednak stopniowo okrojony. Już kilka miesięcy po starcie na linii przestał obowiązywać sztywny takt, a liczba kursów spadła na tyle, że dziś w dni robocze autobusy odjeżdżają w odstępach 45 do nawet 60 minut.

Kilkunastoletni autobus nie jest wygodniejszy

Nie został utrzymany także początkowo wysoki standard autobusów, który miał wyraźnie odróżniać pojazdy drogowe od zlikwidowanych wysłużonych tramwajów. Choć linia wciąż obsadzana jest wyłącznie wozami niskopodłogowymi, obsługujące połączenie konsorcjum Irex – Meteor wystawia do jego obsługi np. 14-letni autobus Jelcz M121M, który trudno uznać za odpowiadający współczesnym standardom uzasadniającym zastąpienie tramwaju w trosce o komfort podróżnych.

Tramwaj do Wojkowic został zastąpiony autobusem, do którego część podróżujących ma znacznie dalej niż do torów. Obsługujące linię pojazdy nie są szczególnie bardziej komfortowe, kursują znacznie rzadziej i na mniej dogodnej trasie. Można więc ocenić, że podróżujący zwłaszcza z Wojkowic czy Grodźca do Dąbrowy Górniczej znacznie stracili na zmianach sprzed lat, a do dziś ich sytuacja nie uległa ponownej poprawie.