W walce o czyste powietrze samorządy mają w ręku wiele atutów. Inwestycje w OZE, termomodernizację czy komunikację zbiorową można realizować ze wsparciem środków unijnych – mówił podczas Kongresu Czystego Powietrza burmistrz Ciechanowa Krzysztof Kosiński. Jak dodał, pewne kroki – takie jak odgórna dekarbonizacja – muszą jednak być wykonane przez rząd.
Walka o lepszą jakość powietrza w mieście średniej wielkości wymaga – po pierwsze – dobrej diagnozy i identyfikacji problemu. Wynika stąd konieczność badania jakości powietrza. – Musimy wiedzieć, z jakimi przekroczeniami mamy do czynienia na danym terenie. Jeszcze niedawno GIOŚ określał ją jako średnią dla obszarów odległych od Ciechanowa nawet o 100 km – na terenie miasta nie było czujników, samo miasto też nie miało narzędzi. Pierwsze, co zrobiliśmy, to wprowadzenie systemu pomiarowego – wspominał Kosiński. Dziś w mieście działa specjalna aplikacja do sprawdzania danych na bieżąco. Podstawowym narzędziem, na którym można opierać kolejne działania, jest stacja pogodowa.
Samorząd lepszy od rządu?
Zdaniem Kosińskiego samorząd potrafi prowadzić działania na rzecz ekologii o wiele sprawniej od władz centralnych. Władze Ciechanowa pośredniczyły też w wymianie pieców (do 2017 r. włącznie było to zadanie samorządów). – Dopiero w 2018 r. rząd scentralizował to zadanie, tworząc program Czyste Powietrze. U nas w Ciechanowie w 2017 r. wymieniono 148 pieców, w 2018 – żadnego, w 2019 – już 59, ale w 2020 – tylko 36. Nawet łączna liczba dla 3 lat jest więc niższa, niż wtedy, gdy zajmowało się tym miasto – wyliczył burmistrz.
Miasto wykorzystuje środki unijne przeznaczone na tworzenie odnawialnych źródeł energii. Wydano na ten cel już blisko 12 mln zł z budżetu UE. – Jesteśmy liderem ponadlokalnym: pozyskaliśmy środki UE dla kilku sąsiednich gmin. Instalujemy panele fotowoltaiczne i pompy ciepła. Widzimy, jak ich stosowanie obniża koszty ogrzewania – kontynuował Kosiński. Po pierwszym etapie, zrealizowanym w latach 2019/2020, na budynkach prywatnych działają już 54 instalacje. Dwie kolejne zamontowano na szkołach. Działaniem uzupełniającym jest termomodernizacja, połączona z odnową całych budynków, w tym również mieszkalnych. – Dociepliliśmy 7 należących do miasta budynków wielorodzinnych, trwa projektowanie dokumentacji dla kolejnych 12, docelowo chcemy modernizować wszystkie 44 – zadeklarował mówca.
Dużym wyzwaniem jest rozwój sieci ciepłowniczej. Miejska spółka realizuje kolejne podłączenia do budynków komunalnych oraz nowych deweloperskich. – Działania te przynoszą efekty: emisja zanieczyszczeń w ostatnich latach jest coraz mniejsza. Planujemy modernizację systemu ciepłowniczego – m. in. uruchomienie kotła parowego na biomasę i dwóch kogeneracyjnych instalacji gazowych za 40 mln zł. Połowa ciepła będzie pochodziła z energii odnawialnej. To konieczne, by spełnić wymagania UE – zapowiedział Kosiński.
Komunikacja, zieleń i świadomość
Władze Ciechanowa starają się dbać także o ekologię w transporcie. W mieście wybudowano drogi rowerowe i oddano do użytku system roweru publicznego, działający stale od 2019 r. Do ograniczenia ruchu samochodowego w centrum służy wschodnia obwodnica. Po Ciechanowie jeździ już
pierwszy autobus elektryczny, a pozostałe nowo kupione pojazdy spełniają normę czystości spalin Euro 6. W ubiegłym roku w centrum zaczęła działać pierwsza ładowarka do samochodów elektrycznych. – Często korzystają z niej zarówno mieszkańcy, jak i przyjezdni – zapewnił burmistrz.
W mieście są też urządzane nowe tereny zielone. Na terenach dotychczasowych nielegalnych wysypisk powstają parki. – Na Osiedlu Jeziorko wykonaliśmy 35 tys. nasadzeń, w tym 2 tys. drzew. Przy Augustiańskiej trwa budowa parku – przytoczył przykłady włodarz. Jak zaznaczył, obie inwestycje są wspierane przez samorząd województwa. Prowadzone akcje proekologiczne, takie jak „sadzonka za odpady”, „choinka za odpady” czy sadzenie drzew przez ojców, podnoszą świadomość mieszkańców. Coraz więcej wniosków proekologicznych pojawia się też i wygrywa głosowanie w budżecie obywatelskim.
– Powinniśmy podchodzić do kwestii smogu patriotycznie, tak by jakość powietrza była narodowym priorytetem. Myślenie o węglu jako „skarbie narodowym” trzeba jak najszybciej zmienić i odejść od „polityki węglowej” – podsumował samorządowiec.