Ciechanów: Wykorzystujmy każdą okazję do walki ze smogiem

Walka z zanieczyszczeniem powietrza trwa w Ciechanowie od kilku lat. Jaki był stan rzeczy w chwili jej rozpoczęcia?

Tak naprawdę tego nie wiemy. Czujniki monitorujące stan powietrza zostały przez nas zainstalowane dopiero kilka miesięcy temu. Na pewno jednak efekty podjętych wcześniej działań są już odczuwalne. Zrealizowaliśmy bądź nadal realizujemy kilkanaście projektów, mających na celu poprawę jakości powietrza. Wśród nich warto wymienić choćby budowę dróg rowerowych, których tylko w ostatnich trzech latach powstało w Ciechanowie ponad 20 km. To naprawdę dobry wynik jak na miasto 43-tysięczne. Planujemy już budowę kolejnych. Kupujemy niskoemisyjne autobusy dla Zakładu Komunikacji Miejskiej, a przy dworcu kolejowym zorganizowaliśmy parking „Parkuj i Jedź”. W 2017 r. realizowaliśmy program związany z wymianą pieców przez mieszkańców na nowe, bardziej ekologiczne – skorzystało z niego 150 osób.

W tym roku ogłosiliśmy kolejny projekt, tym razem realizowany ze wsparciem funduszy unijnych – dotyczący instalowania paneli fotowoltaicznych i pomp ciepła. Zgłosiło się 123 mieszkańców. Panele będziemy też montować na 9 budynkach użyteczności publicznej. Przed ratuszem jeszcze w tym roku stanie pierwsza na północnym Mazowszu ładowarka do samochodów elektrycznych. Ważną inwestycją będzie też budowa wschodniej obwodnicy, która połączy DK50 z DK60, wyprowadzając ruch tranzytowy z centrum miasta. Budujemy nowy park miejski, stawiamy na projekty związane z zielenią.

Które przeszkody sprawiły największą trudność?

Potrzeby są o wiele większe, niż podejmowane przez nas działania. Daje się odczuć brak realnej pomocy ze strony rządu. Kiedy w 2017 r. współdziałaliśmy przy wymianie pieców i pozyskaliśmy dofinansowanie z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska, udało nam się wymienić 150 takich palenisk. W roku następnym, po wejściu w życie programu „Czyste Powietrze” – kiedy to rząd przejął realizacje tych działań bezpośrednio, bez współpracy z miastem – nie wymieniono, o ile mi wiadomo, ani jednego pieca. Pokazuje to skalę problemu. Jeśli władze centralne nie współpracują z samorządami, tym ostatnim trudno samodzielnie walczyć o lepszą jakość powietrza.

Jak dużą rolę odegrały w tych działaniach środki zewnętrzne, w tym – z Unii Europejskiej?

Głównym napędem do działań miasta w dziedzinie ekologii są środki unijne – bez nich nie zrealizowalibyśmy żadnego programu. Dzięki pozyskaniu tych pieniędzy możemy nie tylko realizować wyliczone wyżej projekty, ale też termomodernizować budynki użyteczności publicznej i komunalne. W marcu podpisaliśmy umowę z wykonawcą na modernizację siedmiu poniemieckich budynków na osiedlu Bloki. Zaniedbane budynki generują smog. Dzięki termomodernizacji sytuacja się zmieni. Zauważamy przychylność ze strony Zarządu Województwa i Mazowieckiej Jednostki Wdrażania Programów Unijnych, które pomagają nam w uzyskiwaniu dofinansowania.

Czy ważniejsze są działania edukacyjne, czy też ekonomiczne – wsparcie finansowe dla ludzi dotkniętych ubóstwem energetycznym?

Te dwa aspekty powinny być spójne. Jako miasto staramy się zarówno edukować mieszkańców, podejmując szereg akcji, skierowanych przede wszystkim do najmłodszych, jak również pozyskujemy środki na inwestycje proekologiczne. Mechanizmy wsparcia zewnętrznego pozwalają faktycznie przeznaczyć pieniądze na zadania przyczyniające się do poprawy jakości powietrza. Edukacja to jednak podstawa, zwłaszcza od najmłodszych lat. Człowiek świadomy faktu, że jego codzienne wybory, takie jak rodzaj opału czy środka transportu, przekładają się na środowisko i bezpośrednio na jego własne zdrowie, szuka alternatywnych rozwiązań. Jest wówczas większa szansa, że będzie zainteresowany projektami, do których może dostać dopłatę.

Podejście mieszkańców zmienia się. Im więcej mówimy o ekologii i im więcej proekologicznych działań podejmujemy, tym bardziej, można powiedzieć, modna staje się postawa proekologiczna. Chodzi o to, żeby każdemu zależało na jakości powietrza, by nie traktował tego jako coś abstrakcyjnego.

Co dla oczyszczenia powietrza w mieście planuje Pan zrobić w przyszłości?

Jak wspomniałem, przede wszystkim stawiamy na inwestycje w połączeniu z edukacją. Konsekwentnie trosce o zrównoważony rozwój miasta z naszej strony towarzyszy aspekt proekologiczny. Będziemy wdrażać systemy odnawialnych źródeł energii, termomodernizować budynki, wspierać transport publiczny, rozbudowywać infrastrukturę rowerową. Np. przy wyborze oświetlenia decydujemy się na to energooszczędne. Przy modernizacjach dróg uwzględniamy ścieżki rowerowe. Będziemy kontynuować przyłączanie budynków do miejskiej sieci ciepłowniczej. Przed nami duże inwestycje w zieleń – w tym roku powstanie nowy park miejski na Jeziorku, kolejny etap rewitalizacji przejdzie kąpielisko Krubin, już zaczęliśmy tworzyć zielony labirynt – coś, czego nie było jeszcze w Ciechanowie. W kolejnych latach będziemy aranżować kolejne zielone przestrzenie, w tym zbiornik „Kanały”, przy którym utworzymy amfiteatr.

Co udało się osiągnąć dzięki dotychczas podjętym działaniom?

Mamy infrastrukturę przyjazną środowisku, którą cały czas rozbudowujemy, mamy większą świadomość ekologiczną mieszkańców, coraz więcej obszarów zielonych i miejsc wypoczynku na świeżym powietrzu, z których chętnie korzystają mieszkańcy. Przed nami jeszcze wiele pracy oraz wyzwań, ale idziemy w dobrym kierunku.

Jakie działania poleciłby Pan innym samorządowcom? Jakie okazje należy wykorzystywać w walce ze smogiem?

Należy wykorzystywać każdą okazję i w każdej dziedzinie życia podkreślać wątki proekologiczne. Walka ze smogiem i ochrona środowiska to poważne tematy, ale warto przykuwać uwagę poprzez ciekawostki i lżejsze formy edukacji. Chodzi o to, by zaciekawić i zachęcić do zgłębiania wiedzy. Ciekawostką proekologiczną w naszym mieście jest pasieka na dachu ratusza. Mamy ule, pszczołami zajmuje się pszczelarz, miód w słoiczkach to nasz gadżet promocyjny. Te pszczoły są punktem wyjścia do szerszego spojrzenia na aspekt troski o przyrodę. Akcje sadzenia drzew przez świeżo upieczonych ojców to kolejna, świetnie przyjęta przez mieszkańców inicjatywa, poprzez którą chcemy powiedzieć, że musimy dbać o zieleń. Oczywiście swoją drogą trzeba dużo inwestować i, na ile to tylko możliwe, czerpać z unijnej kasy.