Dlaczego miasta decydują się na kartę płatniczą jako bilet

W zeszłym roku Visa zapytała o doświadczenia przedstawicieli europejskich miast, które wprowadziły w większym lub mniejszym zakresie możliwość płacenia kartą w komunikacji miejskiej. Nie chodzi tu o proste płacenie kartą zbliżeniową w biletomacie, ale możliwość całkowitej rezygnację z biletów, czyli zbliżanie do kasowników właśnie karty płatniczej. W Polsce na razie na skalę ogólnomiejską zdecydowały się na to Wrocław i Jaworzno, a inne miasta coraz chętniej testują ten sposób płatności za przejazdy komunikacją miejską. Np. w Gdańsku jeszcze w tym roku będzie to możliwe na liniach prowadzących na lotnisko.

– Transport publiczny ma generalnie opinię wolnego i zamkniętego na nowoczesne technologie. Ale ta innowacja, a także możliwości które daje, pozwolą zmienić ten stereotyp – przyznaje Nigel Serafini, dyrektor ds. sprzedaży w Lothian Buses, czyli miejskim operatorze autobusowym z Edynburga.

Latem zeszłego roku szkockie miasto uruchomiło tę usługę na liniach na lotnisko, czyli w podobnym zakresie, w jakim ma działać w Gdańsku. Serafini tłumaczy, że to oczywista korzyść dla turystów, którzy przylatują do Edynburga i nie muszą szukać miejsca gdzie należy kupić bilet. W Edynburgu płaci się przy wejściu do autobusu. Przyłożenie do czytnika karty lub telefonu, trwa krócej niż kupowanie biletu u kierowcy, a co najważniejsze nie ma potrzeby posiadania gotówki.

Na względy turystyczne zwraca też uwagę Enrique Diego Bernado, który zajmuje się kwestiami technicznymi w EMT, czyli przewoźniku autobusowym z Madrytu. EMT korzysta z ok. 2 tys. autobusów. Pilotażowy program z kartą płatniczą jako biletem wprowadzono tam dwa lata temu. Trwają prace nad wyposażeniem wszystkich autobusów w ten system. Planowano zrobić to do końca roku, choć najpewniej terminu nie da się dotrzymać.

– To szczególnie przydatne dla turystów, którzy odwiedzają Madryt i mogą płacić bezpośrednio, używając swojej karty płatniczej – tłumaczy Bernado. – System spotkał się z ciepłym przyjęciem ze strony pasażerów i kierowców.

Zwłaszcza to ostatnie jest istotne, bo choć w polskich miastach coraz rzadziej się z tym stykamy, to w innych krajach często bilety kupuje się u kierowcy autobusu. W takiej sytuacji przeskok na system bezgotówkowy i bezbiletowy zauważalnie skraca czas postoju na przystanku.

– Ponad 40 proc. opłat za przejazdy trafia dziś do nas dzięki płatnościom bezgotówkowym – wyjaśnia Shashi Verma, dyrektor ds. technologii w Transport for London. – W trakcie wdrażania tej technologii razem z Visą musieliśmy rozwiązać szereg problemów, które już nie musza być po raz kolejny rozwiązywane. Jeśli jakieś miasto chce teraz wprowadzać to rozwiązanie, może skorzystać z całej infrastruktury, która powstała wcześniej na potrzeby Londynu.

We Wrocławiu wiosną wprowadzono możliwość korzystania z kart płatniczych jako bilety we wszystkich pojazdach transportu publicznego. Dolnośląskie miasto już wcześniej było zresztą znane z tego, że np. w każdym pojeździe można tam było znaleźć biletomat.

– Istotne jest by pasażer nie miał wrażenia, że podróż transportem publicznym jest niewygodna, czy skomplikowana, gdy porówna to do jakiejkolwiek innej, codziennie wykonywanej, prostej czynności – tłumaczy Rafał Filipiuk z Mennicy Polskiej. We Wrocławiu wstępnie zakładano, że w ciągu kilku lat płatności zbliżeniowe będą odpowiadały za ok. 40 proc. transakcji biletowych, tymczasem dziś już 60 proc. biletów jednorazowych jest tam kupowanych w ten sposób.

Na olbrzymi bonus dla pasażerów zwraca z kolei uwagę Daniel Morys, szef czeskiego przewoźnika DPO Ostrawa.

– W takim systemie pasażerowie zawsze otrzymują najlepsza cenę za usługę. Jeśli korzystają z różnych środków transportu i przykładają kartę do czytnika kilka razy dziennie, to i tak zapłacą ostatecznie cenę jednodniowego biletu – tłumaczy. Ostrawa była pierwszym czeskim miastem, które się ta taki system zdecydowało. – W ciągu roku liczba takich zbliżeniowych płatności biletowych wzrosła o 400 procent – wyjaśniał.

Ale w tym samym czasie korzystają przewoźnicy. – W przypadku tradycyjnych systemów pobierania opłat za przejazdy, koszt pozyskania 100 zł wynosi ponad 14 zł. W systemach elektronicznych, opartych na płatnościach bezgotówkowych, to już tylko nieco ponad 4 zł. W ten sposób zaoszczędzone pieniądze mogą zostać wydane np. na inwestycje – mówi Maciej Mironiuk z Visa, odpowiedzialny za rozwój płatności w transporcie w regionie Europy Środkowo-Wschodniej.

M.in. na ten paradoks, że płatności bezgotówkowe są tańsze gotówkowe, choć w powszechnym odczuciu jest odwrotnie. Zwraca uwagę przygotowane przez Visa badanie „Cashless Cities”. Choć wydaje się, że te pierwsze są związane z kosztami urządzeń i infrastruktury, to te drugie wymagają przewożenia, składowania, ochrony, dystrybucji, itp., a to wszystko kosztuje.

Wszyscy przepytywani przewoźnicy podkreślają, że karta jako bilet to model, który wszędzie się rozwija. Pasażerom się to podoba, więc korzystają z tego chętniej. A skoro im się podoba, to ci przewoźnicy, którzy uruchomili system w ograniczonym zakresie, chcą go rozbudowywać. Przedstawiciele Oxford Bus Company, która wozi pasażerów zarówno w Oksfordzie, jak i prowadzi przewozy autokarowe w całej Wielkiej Brytanii zaczęła of floty w mieście, ale chce rozszerzyć tę usługę na cały kraj.