W wykazie prac legislacyjnych rządu znalazła się nowelizacja ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych. Z jednej strony rząd proponuje zwolnienie mniejszych samorządów z konieczności osiągania określonego udziału pojazdów zeroemisyjnych i napędzanych biometanem, a z drugiej strony – wprowadzenie obowiązku zakupu przez miasta zamieszkiwane przez 100 tys. mieszkańców oraz wchodzące w skład Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii wyłącznie autobusów elektrycznych lub wodorowych.
Projekt zmian w przepisach jest podyktowany realizacją kamieni milowych, związanych z przyjętym w kwietniu 2021 r. Krajowym Planem Odbudowy. I tak ustawodawca proponuje wprowadzenie obowiązku nabywania przez miasta powyżej 100 tys. mieszkańców oraz Górnośląsko-Zagłębiowskią Metropolię, w skład której wchodzi 41 gmin, jedynie autobusów i trolejbusów zeromisyjnych (elektrycznych i wodorowych). Ponadto miasta te będą mogły zawierać umowy na świadczenie usług przewozowych wyłącznie z przewoźnikami posiadającymi takie pojazdy.
Jednocześnie zostaną poluzowane zasady dotyczące mniejszych samorządów (powyżej 50 tys. mieszkańców). Dotychczasowe przepisy wymagały, by udział autobusów zeromisyjnych lub napędzanych biometanem wynosił 10%, od 2025 r. – 20%, a od 2028 r. – 30%. Dotyczy to także umów z prywatnymi przewoźnikami. „Analizowane dane wskazują wprost, że realizacja trwających i planowanych inwestycji w tabor nie wystarczy do osiągnięcia progu 30% pojazdów zeroemisyjnych do 2028 r. we flotach badanych samorządów. Obecnie określony na poziomie 10% próg spełnia jedynie 10% samorządów objętych przepisami ustawy” – wskazuje rząd. Przyczyniły się do tego pandemia covid oraz rosyjska inwazja na Ukrainę, które zachwiały gospodarką, doprowadzając do wysokiej inflacji. W tej sytuacji samorządy nie były w stanie pozyskać środków na szybszy rozwój floty pojazdów niskoemisyjnych.
Zmiana, zdaniem rządu, jest też zasadna z punktu widzenia efektywności wdrażania elektromobilności. „Największe wyzwania związane z redukcją emisji z transportu dotyczą miast powyżej 100 tys. mieszkańców, albowiem na ich terenie użytkuje się około 80% autobusów w skali całego kraju” – czytamy w uzasadnieniu.
Celem projektowanych zmian jest ograniczenie emisji CO2, poprawa jakości powietrza poprzez ograniczenie emisji pyłów PM oraz tlenków azotu, redukcja hałasu, zmniejszenie uzależnienia od importu paliw ropopochodnych, zwiększenie bezpieczeństwa związanego z dostawami surowców energetycznych. Rząd wskazuje też na stymulację rynku i rozwój polskiego przemysłu motoryzacyjnego związanego z elektromobilnością. Wskazane są tutaj wiodące, także na rynku europejskim, podmioty związane z produkcją autobusów zeroemisyjnych, baterii, silników, osprzętu elektrycznego, a także zajmujących się infrastrukturą do ładowania – Solaris, Impact Clean Power Technology, Medcom, Enika, Ekoenergetyka.
Kolejne zmiany dotyczą
obowiązku tworzenia stref czystego transportu w określonych warunkach, a także
zniesienia ogólnego obowiązku wykonywania i zlecania wykonania zadań publicznych z zapewnieniem odpowiedniego udziału pojazdów elektrycznych lub napędzanych gazem ziemnym. Planowany termin przyjęcia przepisów przez Radę Ministrów to IV kwartał tego roku.