Gorzów Wielkopolski: ZDG TOR przygotował plan mobilności

Do obszaru funkcjonalnego – oprócz samego Gorzowa – zaliczono dziewięć gmin: Strzelce Krajeńskie, Kłodawę, Santok, Skwierzynę, Deszczno, Bogdaniec, Lubiszyn, Witnicę i Kostrzyn nad Odrą. Liczący ponad 200 tysięcy mieszkańców obszar jest przecięty Wartą. Przebiegają przez niego dwie czynne linie kolejowe.

Ankiety, spotkania i wywiady

– Unikaliśmy odniesień do bieżącej polityki. Patrzyliśmy wizjonersko – rozpoczął prezentację opracowania na tegorocznym Kongresie Transportu Publicznego i Inteligentnego Miasta kierownik projektu z ramienia ZDG TOR Maciej Mysona. Tworzenie dokumentu trwało 15 miesięcy, choć przygotowania rozpoczęły się znacznie wcześniej. Pierwszym etapem była budowa zespołu (w strukturze Urzędu Miasta powołano Zespół ds. Mobilności), ustalenie uwarunkowań i opinii stron oraz ich potrzeb. Następnie określono potrzeby mieszkańców i kluczowe problemy (sama diagnoza zajęła ponad 400 stron).

Aby poznać opinię mieszkańców, zdecydowano się na szeroką próbę reprezentatywną. – Ankiety przeprowadzono wśród ponad 1% mieszkańców obszaru – ponad 3000 osób, nie licząc 531 ankiet internetowych oraz 442 skierowanych do dzieci i 1052 – do młodzieży. Ponadto odbyło się 11 wywiadów indywidualnych. Wytypowaliśmy 3 grupy fokusowe. Ponad 200 osób wzięło udział w spotkaniach z mieszkańcami. Całości dopełniły konsultacje z interesariuszami – wyliczył koordynator z ramienia Urzędu Miasta Gorzów Wielkopolski Michał Jędrzejczak.

Punktem wyjścia do tworzenia samego opracowania był raport diagnostyczno-strategiczny. Na jego bazie powstał plan mobilności z załącznikami: modelem ruchu i badaniami preferencji transportowych. Przygotowano też plan działania i prognozę oddziaływania na środowisko. Wytypowane zadania poddano analizie wielokryterialnej: każde z nich zostało ocenione w skali od 0 do 3 pod względem kosztu inwestycji, efektywności oraz właśnie wpływu na środowisko.

Po przygotowaniu propozycji dokumentu zweryfikowano zgodność jego zapisów z oczekiwaniami wszystkich zainteresowanych. Na końcu, po zakończeniu prac, rozpoczął się proces realizacji planu i jego oceny w działaniu.

Przede wszystkim – komunikacja szynowa

Spośród czterech scenariuszy zmiany – „retencyjnego” (konserwacja stanu obecnego), minimalnego, pośredniego i maksymalnego – wybrano pośredni (wybór może być zmieniony na etapie ewaluacji). – Określiliśmy 4 cele strategiczne: wzrost udziału zrównoważonych środków przemieszczania, zmniejszenie emisji zanieczyszczeń z transportu, poprawa bezpieczeństwa wszystkich uczestników ruchu i wzrost dostępności transportu zbiorowego, w tym zwłaszcza – szynowego. Wskazaliśmy też „łatwe wygrane”, wymagające najmniejszego nakładu pracy: plany przestrzenne zorientowane na publiczny transport zbiorowy, zwiększenie dostępności kolei w okolicach nowo powstałych przystanków oraz przeciwdziałanie powstawaniu nieformalnych parkingów – poinformował Mysona. Wśród siedmiu pakietów działań znalazło się też – między innymi – tworzenie silnych centrów lokalnych, wzrost intermodalności oraz rozwój ruchu pieszego i rowerowego. Dokument nie zawiera za to listy inwestycji: skoncentrowano się w nim raczej na logice zmian.

Przedstawiciel gorzowskiego UM zapewnił, że efekt prac nie zostanie odłożony na półkę. Jego przyjęcie i początek wdrażania zaplanowano na czerwiec. – Wiemy, do czego potrzebujemy dokumentu. Potwierdziliśmy słuszność naszych założeń. Nasze podejście do planowania mobilności zmienia się – zadeklarował. Choć atutem planu ma być prosty język i przejrzystość, dla urzędników, którzy mieli potem pracować z mieszkańcami, przygotowano krótki poradnik z „filozofią zmiany”. – Plan będzie aktualizowany – zapewnił Jędrzejczak.

Zdaniem przedstawiciela ZDG TOR jakość przygotowanego planu zależy w dużym stopniu od sposobu określenia potrzeb już na etapie wyboru wykonawcy. – Opis przedmiotu zamówienia musi być precyzyjny. Nie może zajmować pół kartki, chyba że chodzi tylko o „wyciągnięcie” środków unijnych – stwierdził Mysona. Jak ocenił z perspektywy czasu, efekt byłby jeszcze lepszy, gdyby w części diagnostycznej poświęcić więcej uwagi mapom, niż tekstowi.

Samorząd Gorzowa otrzymał na przygotowanie dokumentu dofinansowanie z unijnego Programu Operacyjnego „Pomoc Techniczna”. We wdrażaniu planu będą uczestniczyły finansowo i merytorycznie wszystkie gminy miejskiego obszaru funkcjonalnego.