Jak nie zgubić się w systemie ŚKUP?

Na wprowadzenie Śląskiej Karty Usług Publicznych KZK GOP wydał ponad 190 mln zł. Karta wkrótce będzie obowiązkowa dla osób chcących kupić bilety okresowe. Śląska karta łączy w sobie dwie zupełnie różne funkcjonalności – jest zarówno kartą biletową podobną do stosowanych w innych miastach Polski, jak też kardą płatniczą z przydzielonym kontem bankowym.

Jakby tego było mało w KZK GOP wprowadzono też dwa rodzaje czytników karty i dwie różne taryfy biletów jednorazowych, a korzystanie z czytników różni się w zależności od tego z jakiej taryfy korzystamy i czy wykorzystujemy kartę ŚKUP jako kartę biletową, czy jako e-portmonetkę. W dodatku przy zakupie biletu przez internet obowiązują inne zasady niż przy zakupie w automatach i punktach obsługi. Brzmi skomplikowanie? Sprawdziliśmy zatem jak działa ŚKUP.

Doładowanie karty

Sląska karta działa jak karta płatnicza (wydawana przez mBank) i przypisane jest do niej konto, na które można dokonać przelewu. Jak informuje KZK GOP, kartę zasilić można w Punktach Obsługi Klienta, Punktach Obsługi Pasażera, poprzez stacjonarny automat oraz Portal Klienta. W POP, POK i w automacie kartę można doładować gotówką i kartą płatniczą. Środki przelane na konto karty można użyć, dokonując opłat (np. kupując bilety) w automatach biletowych i w stacjonarnych punktach obsługi. Pieniądzem elektronicznym znajdującym się na karcie można również płacić bezpośrednio w czytnikach za przejazdy jednorazowe, które pełnią tutaj rolę automatu biletowego.

Oprócz możliwości zasilania konta na karcie ŚKUP można zapisać bilety kupione w Punktach Obsługi Klienta, Punktach Obsługi Pasażera oraz punktach wyposażonych w moduły do obsługi systemu ŚKUP - wystarczy wskazać pracownikowi wybrany przez siebie bilet, a zostanie on zapisany na karcie. Bilet okresowy można też kupić w automatach biletowych ŚKUP. Płatności można dokonywać zarówno gotówką, jak i kartą płatniczą.

Nie każdy czytnik działa tak samo

W pojazdach KZK GOP znajdują się dwa rodzaje czytników kart. W każdym autobusie i tramwaju przy pierwszych drzwiach zamontowany jest czytnik "dualny", który służy do sczytywania karty oraz do kasowania biletów papierowych. Przy każdych kolejnych drzwiach znajdują się czytniki „jednosystemowe” służące tylko do sczytywania karty. Wyłącznie na nich można wykonać operacje związane z wyborem jednego spośród wielu biletów lub uzyskania informacji o stanie karty. Interfejs obsługi tego czytnika jest jednak bardzo archaiczny i mniej wygodny niż automaty biletowe zamontowane np. w pojazdach warszawskiego ZTM.

Jeżeli na karcie zapisany jest kupiony wcześniej jeden bilet okresowy albo strefowo-czasowy wystarczy ją przyłożyć do dowolnego czytnika ŚKUP i powtarzać tę czynność przy każdym wsiadaniu do pojazdu. – Przykładanie karty do czytnika jest bardzo ważne, bo bilet obowiązuje dopiero po każdorazowej rejestracji wejścia do tramwaju albo autobusu. Czytniki znajdują się przy wszystkich drzwiach w pojeździe – wyjaśnia KZK.

Opłata za przejazdy jednorazowe może być pobierana bezpośrednio z konta karty (nie ma potrzeby wcześniejszego kupowania biletów). Wystarczy przelać na kartę wybraną kwotę, a po przyłożeniu karty do czytnika, system automatycznie ściągał będzie sumę odpowiadającą cenie biletu. Trzeba jednak pamiętać, że po wpłacie na konto karty przez Portal Klienta, pierwsze przyłożenie skutkuje zapisaniem kwoty na karcie – potwierdzone wyświetleniem komunikatu „Doładowanie zrealizowane”. Dopiero drugie przyłożenie skutkuje ściągnięciem odpowiedniej sumy z konta karty

Dwie taryfy jednorazowe

Oprócz dwóch zupełnie różnych funkcjonalności karty ŚKUP w KZK GOP obowiązują też dwie taryfy biletowe. Wraz z wprowadzeniem ŚKUP pojawiła się nowa taryfa odległościowa, która teraz jest taryfą domyślną. - Jeśli na karcie nie ma zapisanych wcześniej kupionych biletów, po przyłożeniu karty do czytnika system pobiera kwotę odpowiadającą cenie biletu do końca trasy (zgodnie z opisanym powyżej punktem nr III). Pamiętać trzeba, że aby zapłacić wyłącznie za przejechaną drogę, należy przyłożyć kartę również przy wyjściu (wówczas system odda różnicę między ceną biletu do końca trasy a faktycznie przejechanym odcinkiem) – informuje KZK GOP.

Drugi rodzaj biletów jednorazowych to znana pasażerom KZK GOP od lat taryfa strefowo-czasowa. Bilet taki można kupić i zakodować na karcie wcześniej (podobnie jak bilet okresowy), można go również kupić bezpośrednio w czytniku ale tylko w jednosystemowym (płacąc środkami z konta karty ŚKUP).

Na czytniku dualnym nie można dokonać wyboru biletu spośród większej ich liczby zakodowanych na karcie ani wybrać zakupu biletu strefowo-czasowego z e-portmonetki. Jeśli pasażer ma zapisaną na karcie większą liczbę nieaktywnych biletów (okresowych lub strefowo-czasowych), spośród których chce dokonać wyboru tego, który ma zostać aktywowany, czynności tej można dokonać na pozostałych czytnikach znajdujących się w pojeździe.

Bilety strefowo-czasowe umożliwiają podróż z przesiadką na jednym bilecie w określonych ramach czasowych (zgodnie z uprawnieniami danego biletu). Aby skorzystać z tej możliwości należy przykładać kartę do czytnika każdorazowo przy wsiadaniu i wysiadaniu z autobusu.

Zakup w internecie tylko przelewem

KZK GOP umożliwia również zakup biletu na kartę ŚKUP przez internet. Na Portalu Klienta nie jednak ma możliwości kupowania biletów ze środków, które wcześniej przelaliśmy na konto karty. Po wybraniu opcji zakupu biletu na portalu, użytkownik przekierowany zostaje do systemu eCard, gdzie płatność dokonywana jest z indywidualnego konta w banku.

W Portalu Klienta można natomiast skorzystać z ekspresowych albo zwykłych przelewów bankowych. Po zalogowaniu się na konto karty należy wybrać „zakup biletu" i wybrać jego rodzaj. - Uregulowania płatności za zakupiony bilet, będzie można dokonać z indywidualnego konta bankowego autoryzując elektroniczny przelew bankowy (płatności ekspresowe). Zakupiony bilet zostanie aktywowany w momencie przyłożenia do czytnika w automacie biletowym lub kasowniku – wyjaśnia KZK GOP.

Bilet kasować dwa razy

Brak możliwości korzystania z środków zgromadzonych na karcie to nie jedyne utrudnienie czyhające na pasażerów korzystających z Portalu Klienta. Osoby które kupiły bilet na kartę ŚKUP muszą pamiętać że, podczas pierwszego przejazdu wsiadając do pojazdu powinni przyłożyć kartę do czytnika dwa razy.

Pierwsze przyłożenie skutkuje zapisaniem biletu „fizycznie" na kartę. Na czytniku pojawi się komunikat „Doładowanie zrealizowane". Dopiero ponowne przyłożenie powoduje skasowanie (aktywację) danego biletu. Przy kolejnych przejazdach wystarczy kartę przykładać już tylko raz przy wejściu do pojazdu.

Bilet dopiero po trzech godzinach

To jednak nie wszystkie niespodzianki jakie przygotował dla pasażerów KZK GOP. Kupując bilet na kartę ŚKUP przez Portal Klienta, należy tego dokonać z odpowiednim wyprzedzeniem przed użyciem. - Sugerowany czas wynosi około 3 godzin przed planowanym pierwszym wykorzystaniem biletu. Czas jest potrzebny na rozprowadzenie w systemie informatycznym informacji o kupionym bilecie, tak by przy kontakcie karty z czytnikiem, bilet został na nią zapisany – wyjaśnia KZK.

Taki czas aktualizacji danych w systemie oznacza jednak, że jeśli potrzebujemy szybko kupić bilet to musimy albo skorzystać z automatu biletowego albo z niezawodnego systemu funkcjonującego od lat: zakupu papierowego biletu w kiosku. Można też skorzystać z aplikacji mobilnej, która obsługuje KZK GOP i umożliwia zakup biletu przez internet, który będzie dostępni po kilku minutach. Jednakże bilet zakupiony w ten sposób będzie droższy od biletu na karcie ŚKUP.