Jak rozwijać transport publiczny po pandemii?

Uczestnicy debaty otwarcia X Kongresu Transportu Publicznego i Inteligentnego Miasta skupili się na wpływie pandemii COVID-19 na transport publiczny i przewidywaniach na najbliższą przyszłość. Arkadiusz Chęciński, prezydent Sosnowca poinformował, że podczas najgłębszego lockdownu liczba pasażerów w komunikacji spadła o ponad połowę. ZTM w Warszawie poinformował, że największe spadki wynosiły 40%, zaś Uber zaobserwował nawet 70-80% mniej rezerwacji przejazdów. Alan Beroud, prezes SKM Warszawa ocenia, że jeszcze tego lata w SKM Warszawa było o ok. 20% pasażerów mniej względem stanu sprzed pandemii.

– Obecnie korki w aglomeracji śląskiej są już większe niż przed pandemią, a liczba pasażerów komunikacji nie wróciła do normy – dodał prezydent Sosnowca. Tomasz Rupiewicz, Kierownik Działu Ekonomicznego ZTM Warszawa zaobserwował wydłużenie i wypłaszczenie szczytu porannego. Osoby, które wcześniej musiały dotrzeć na 6 rano do pracy, jeżdżą tak nadal, ale osoby które przeszły częściowo na pracę zdalną, jeśli przyjeżdżają do pracy, to często później. W efekcie częściej korzystają z biletów jednorazowych niż z okresowych.

Michał Konowrocki, dyrektor zarządzający Uber Polska podkreślił, że w pierwszych miesiącach pandemii operator postawił na bezpieczeństwo. Po wprowadzeniu m.in. checklist dla pasażerów, systemu do wykrywania maski na twarzy kierowcy czy zapewnieniu kierowcom przysłon, Uber zaczął rozwijać kolejne działania, takie jak przejazdy dla medyków do szpitali. Co ciekawe, został on zrealizowany we współpracy z Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolią.

– Z mojego punktu widzenia sytuacja powoli się normalizuje; w przewozach kolejowych wakacje i wrzesień były bardzo dobre – nawet w porównaniu do roku 2019, co buduje pewien optymizm jeśli chodzi o dalsze funkcjonowanie tej gałęzi transportu. To oznacza, że pasażerowie wracają na kolej, jeśli sytuacja pandemiczna na to pozwala – powiedział Andrzej Bittel, wiceminister infrastruktury.

Wiceminister dodał, że przyjęto dwa modele wsparcia transportu kolejowego: dofinansowania ulgi przewozowej na poziomie łącznie 341 mln zł oraz 1,186 mld zł bezpośredniej pomocy covidowej. Adrian Furgalski, prezes Zespołu Doradców Gospodarczych TOR zauważył, że dobrze byłoby, gdyby rządowe wsparcie poszło też w kierunku transportu publicznego w miastach.

Jak zauważył Furgalski, ostatni czas znacząco zmniejszył zaufanie do transportu publicznego. – Ministerstwo Infrastruktury było po dobrej stronie, ale z różnych kierunków, często niespodziewanych, padały sygnały zniechęcające do korzystania z transportu publicznego, niepoparte badaniami naukowymi – przypomniał, wymieniając wypowiedzi niektórych posłów, raport Polskiej Akademii Nauk, czy zalecenia MEN w sprawie powrotu do szkół. Zaufanie to trzeba teraz mozolnie odbudowywać.

Polski Ład zbiera się nad samorządami

Wiceminister Andrzej Bittel odniósł się również do wspomnianej podczas otwarcia Kongresu kwestii wpływu Polskiego Ładu na znaczące zmniejszenie wpływów samorządów. – Słyszę że zmiany podatkowe spowodują jakiś wielki problem. Samorządy mogą zoptymalizować swoje wydatki – podkreślił, dodając, że więcej pieniędzy zostanie w kieszeniach podatników.

Przeciw słowom wiceministra zaooponował Arkadiusz Chęciński, prezydent Sosnowca. – Chcecie doprowadzić do sytuacji z PRL, gdzie samorząd musiał jechać do ministerstw prosić o pieniądze na lokalne wydatki. I oczywiście będziemy zgłaszać się po wszystkie dotacje i subwencje, jakie będą dostępne dla naszych mieszkańców. Jednak kiedy pieniądze, jak było dotąd, są przeznaczone bezpośrednio dla samorządów w PIT możemy wydawać je na to, co jest naprawdę potrzebne, a nie na to co na co akurat dają i wydawać je efektywniej, bo zgodnie z wieloletnimi planami, a nie na szybko – tłumaczył prezydent Sosnowca.

Co dalej? Rozwój i promocja komunikacji publicznej

Arkadiusz Chęciński, prezydent Sosnowca podkreślił, że w ramach Metropolii GZM wdrażany jest system metrobusów łączący przyspieszonymi autobusami najważniejsze ośrodki. Do tego komunikacja promowana jest przez specjalne autobusy: antysmogowe, szczepionkowe czy dla potrzeb spisu powszechnego. Sam Sosnowiec stawia na ograniczanie komunikacji indywidualnej i przyspieszanie zbiorowej poprzez wprowadzanie buspasów.

Prezydent Chęciński zyskał nawet u zmotoryzowanych pseudonim Buspacito, ale nie uważa go za obraźliwy, bo taka rzeczywiście jest polityka miasta. – Kierowcom się wydaje, że jak stoją na trzech pasach w korku, to ich jest więcej. Jednak w rzeczywistości w naszych miastach większość osób porusza się komunikacją zbiorową, np. w Warszawie jest to 60 % – dodał Adrian Furgalski.

Jak dodał, korzystanie z komunikacji publicznej jest nie tylko ekologiczne i zdrowe, ale również dużo tańsze dla domowego budżetu względem samochodu. To może być, jego zdaniem, dobry argument w najbliższym czasie, kiedy czekają nas m.in. podwyżki cen energii elektrycznej czy paliw, który warto zaprezentować mieszkańcom.

– Problemy zanieczyszczenia powietrza, korków czy zajęcia przestrzeni przez parkujące samochody pozostały nierozwiązane. Naszą odpowiedzią jest połączenie ridesharingu i komunikacji zbiorowej. Chcielibyśmy, żeby za pomocą jednej publikacji można było sprawdzić trasę rowerową, ridesharingu i komunikacji zbiorowej, i jeszcze kupić bilet. Chodzi o to, żeby rezygnacja z własnego auta była jak najłatwiejsza – podsumował Michał Konowrocki, dyrektor zarządzający Uber Polska.

Ministerstwo Infrastruktury na przyszłość zapowiada działania miękkie, takie jak promocja transportu publicznego oraz dalsza integracja ofert i taryf przewozowych, a także działania twarde, w tym budowę infrastruktury w ramach następcy Krajowego Programu Kolejowego, programu Kolej Plus czy Programu Przystankowego. Kontynuowany będzie też Fundusz Rozwoju Połączeń Autobusowych.