Częścią Krajowego Planu Odbudowy jest program Zielona Transformacja Miast, o wartości prawie 9 miliardów euro. W jego ramach polskie miasta mogą wnioskować o pożyczkę w kwocie maksymalnie 500 mln złotych na budowę nowych oraz modernizację obecnych tras tramwajowych. Poza tym samorządy mogą też kupować autobusy czy tramwaje oraz modernizować zaplecza techniczne swoich przewoźników.
Środki z Krajowego Planu Odbudowy (KPO) w końcu zostały odblokowane, co jest szczególnie istotne z perspektywy transportu publicznego. W KPO zawarto bowiem sporo funduszy przeznaczonych na zakup nowego taboru, tramwajowego, kolejowego oraz autobusowego, jak również na infrastrukturę kolejową. Długo wydawało si
ę, że z tej puli środków zostanie wyłączona infrastruktura tramwajowa - remonty obecnej oraz budowa zupełnie nowej. Tak się jednak nie stało, a w ramach programu umożliwiono dofinansowanie do inwestycji w tory tramwajowe, choć w formie pożyczkowej, a nie grantowej.
Do 500 mln złotych na budowę nowej lub modernizację obecnej linii tramwajowej
Budowa nowych linii tramwajowych lub modernizacja obecnych będzie możliwa w ramach Instrumentu Zielonej Transformacji Miast (Inwestycja B3.4.1 KPO), który umożliwia zaciągnięcie nieoprocentowanej pożyczki o wartości od 2 do 500 mln złotych, a jej okres spłaty to maksymalnie 20 lat. 5% kwoty pożyczki może zostać umorzone o ile zrealizowany projekt nie generuje przychodów lub oszczędności kosztów. Nabór projektów już trwa i potrwa do wyczerpania alokacji, wynoszącej prawie 9 miliardów euro.
– Z Instrumentu Zielonej Transformacji Miast możliwe jest wsparcie budowy/modernizacji infrastruktury torowej o ile służy ona optymalizacji pracy przewozowej miejskiego transportu publicznego – napisał nam Departament Komunikacji i Promocji Funduszy Europejskich Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej.
Zakończenie realizacji projektu do końca 2030 roku
W przypadku KPO, którego uruchomienie jest znacznie opóźnione, od
wielu miesięcy kwestionowany jest ostateczny termin rozliczenia poszczególnych zadań, a więc połowa 2026 roku, ważny zwłaszcza przy produkcji nowych tramwajów i pociągów, o zadaniach infrastrukturalnych nie wspominając. Na szczęście opisywany powyżej instrument finansowy ma inne terminy zakończenia i rozliczenia projektów – Ostateczny możliwy termin dla zawarcia umowy pożyczki to 31 sierpnia 2026 roku, dla wypłaty środków z pożyczki – 31 grudnia 2027 roku, natomiast dla zakończenie realizacji Projektu – 31 grudnia 2030 roku. Pożyczki będą udzielane na finansowanie projektów nierozpoczętych, rozpoczętych oraz zakończonych, o ile początek ich realizacji nie nastąpił przed 1 lutego 2020 r. – przekazał na Departament Komunikacji w resorcie Funduszy i Polityki Regionalnej.
Przedstawiciele ministerstwa dodali również, że powyższe terminy wynikają z przepisów dotyczących wdrażania Krajowego Planu Odbudowy, a resort robi wszystko, żeby z Zielonej Transformacji Miast mogło skorzystać jak najwięcej samorządów.
Zakupy taborowe i budowa zapleczy technicznych
W ramach opisywanego programu samorządy mogą realizować również szereg innych zadań związanych z komunikacją publiczną. Są to m. in. zakupy zeroemisyjnego taboru - autobusy elektryczne, wodorowe, trolejbusy, tramwaje oraz pociągi metra jednak pod warunkiem, że będą one kursowały na terenie miejskim i “służyły do eliminacji zużycia energii ze źródeł kopalnych”. Jest to więc kolejna i niezależna od innych programów możliwość do zakupów taborowych w ramach KPO. Przypomnijmy, że aktualnie trwają już nabory na
zakup tramwajów oraz
autobusów podmiejskich w formie grantowej, a nabór dla autobusów miejskich oraz trolejbusów już się zakończył.
Poza pojazdami i infrastrukturą tramwajową, środki z Zielonej Transformacji Miast mogą zostać także wykorzystane na budowę infrastruktury towarzyszącej – Są to np. warsztaty, sanitariaty na pętlach dla kierowców/motorniczych - o ile ta infrastruktura przeznaczona jest wyłącznie dla pojazdów zeroemisyjnych czy też np. toalety, pomieszczenia socjalne, centra treningowe, które mogą być finansowane nawet jeśli korzystają z nich kierowcy innych pojazdów niż zeroemisyjne – napisali przedstawiciele Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej.