Kujawsko-pomorskie: Zmniejszanie roli kolei w planie transportowym

Pierwsze informacje, iż władze województwa mogą mieć takie plany, pojawiły się na początku roku. Radnym z Sejmiku Województwa Kujawsko-Pomorskiego zaprezentowano wówczas materiał będący wstępem do wojewódzkiego planu transportowego. Z dokumentu wynikało, że w planie transportowym może być rekomendowane znaczne ograniczenie roli transportu kolejowego w regionie, zwłaszcza na linach niezelektryfikowanych.

Opublikowany projekt planu transportowego potwierdza te doniesienia. Jego autorzy stwierdzili, że po roku 2020 trzeba będzie przeprowadzić kompleksowe badania natężeń potoków podróżnych – i jeśli wykażą one, że ruch pasażerski na liniach kolejowych, na których maksymalne napełnienie pociągu będzie mniejsze niż 50 osób (jak podkreślono – „równoważne z pojemnością jednego autobusu”), to powinien on zostać zawieszony.

Które linie miałyby zostać wyłączone?

Wstępnie plan transportowy przewiduje likwidację po roku 2020 ruchu pasażerskiego na następujących odcinkach:

• Toruń – Lipno,
• Wierzchucin – granica województwa (Szlachta),
• Grudziądz – granica województwa (Gardeja),
• Grudziądz – Jabłonowo Pomorskie – Brodnica,
• Bydgoszcz – Unisław Pomorski – Chełmża,
• Laskowice Pomorskie – granica województwa (Szlachta).

W porównaniu z materiałem prezentowanym pół roku temu radnym, na tej liście nie ma trasy Grudziądz – Laskowice – Wierzchucin, która w opracowaniu dla radnych także była przewidziana do zamknięcia.

W projekcie planu zapisano wprost: „Ze względu na aktualnie obowiązujące wieloletnie umowy na realizację pasażerskich przewozów kolejowych ewentualne zmiany układu linii komunikacyjnych w tych przewozach będą możliwe dopiero po roku 2020”. Autorzy planu nie ukrywają zatem, że gdyby nie fakt, iż kontrakt z Arrivą obowiązuje właśnie do 2020 r., cięcia połączeń należałoby przeprowadzić wcześniej.

Pomorze chce rozwijać, Kujawy – zwijać kolej?

Warto w tym miejscu zwrócić uwagę na pewną nieścisłość. Przewidziana do likwidacji linia 207 na odcinku Grudziądz-granica województwa/Gardeja jest obsługiwana nie przez Arrivę, lecz przez Przewozy Regionalne, które mają umowę nie do 2020 r., a tylko do grudnia br., czyli do końca obowiązywania obecnego rozkładu. Jednocześnie, sąsiadujące z Kujawami województwo pomorskie w połowie przyszłego roku pozyska 4 autobusy szynowe dedykowane właśnie do obsługi linii 207 na odcinku Malbork – Gardeja – Grudziądz. Takie są warunki kontraktu finansowanego w ramach Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy. Dochodzi zatem do sytuacji, w której jedno województwo chce pozyskać nowy tabor i poprawić ofertę w układzie międzywojewódzkim, a drugie województwo stwierdza, że linia ta jest niepotrzebna i powinno się ją zamknąć.

To nie jest jedyna kontrowersja. Realizacja zapisów planu sprawiłaby, że pociągi przestałyby kursować do liczącej blisko 30 tys. mieszkańców Brodnicy. Poza tym, całkowicie odcięte od transportu zbiorowego zostałyby np. niektóre miejscowości leżące w gminie Jabłonowo Pomorskie, jak również szereg miejscowości w Borach Tucholskich (z gmin Osie, Śliwice, Cekcyn).

Bory Tucholskie jeszcze bardziej odcięte od świata

Co ciekawe, w opublikowanej w 2006 r. „Strategii Rozwoju Transportu do roku 2015 w Województwie Kujawsko-Pomorskim”, w kontekście obsługi komunikacyjnej Borów pisano tak: „Istnieją też ośrodki, gdzie ciążenie jest znikome z jednoczesnym brakiem sieci dróg. Dotyczy to linii kolejowych zlokalizowanych w rejonie Borów Tucholskich, gdzie infrastruktura drogowa jest najsłabsza. Są to rejony zlokalizowane wzdłuż linii nr 201, 208, 215 – w trójkącie pomiędzy Chojnicami, Czerskiem i Laskowicami Pomorskimi. Jednocześnie rejony te są w największym stopniu narażone na zawieszenie przewozów z uwagi na niskie potoki podróżnych”.

Nie ma zatem wątpliwości, że w tamtym dokumencie zwrócono uwagę, że zawieszenie przewozów na liniach w obszarze Borów, przy jednoczesnym braku rozwiniętej sieci drogowej, zwiększy ryzyko wykluczenia społecznego mieszkańców tych terenów. Co w przypadku realizacji wytycznych przedstawionego teraz planu transportowego – może nastąpić.

Autorzy planu transportowego silnie zwrócili uwagę na niską rentowność przewozów kolejowych, co ich zdaniem przemawia za ograniczeniem przewozów. W projekcie planu stwierdzono, że rentowność obecnego układu linii kolejowych w perspektywie lat 2015-25 wzrośnie z 29 do 33%, ale i tak będzie znacznie niższa niż rentowność linii autobusowych (która spadnie z 72 do 64%). Aspektów finansowych nie można lekceważyć, jednak nie zmienia do faktu, że zapisy projektu planu są niezwykle kontrowersyjne.

Także dlatego, że likwidacja przewozów kolejowych na rzecz, postulowanego w planie, jednoczesnego wzrostu znaczenia przewozów autobusowych w regionie, jest sprzeczna z polityką Unii Europejskiej, która zaleca państwom członkowskim kierunek przeciwny: rozwój gałęzi transportu alternatywnych wobec transportu drogowego, jako bardziej ekologicznych, bezpieczniejszych i mniej narażonych na warunki atmosferyczne.

Trzy tygodnie na konsultacje

Konsultacje społeczne nad planem potrwają do 21 sierpnia. Nasza redakcja będzie w najbliższych dniach przedstawiać szczegóły zapisów dokumentu, postaramy się uzyskać opinię władz województwa, czy (i, jeśli tak, to dlaczego) są zdeterminowane do ograniczenia roli kolei w regionie. Zapytamy też lokalnych polityków, czy jest to słuszny kierunek przeorganizowania transportu zbiorowego. Naturalnie, później szczegółowo przedstawimy też wyniki konsultacji społecznych.