Legendarny kurier patronem tramwaju we Wrocławiu

Imieniem Jana Nowaka-Jeziorańskiego nazwany został, zgodnie z panującą tradycją, najnowocześniejszy tramwaj Moderus Gamma. Zwyczaj utrwalania w taki sposób pamięci o wyjątkowych, szczególnie związanych z miastem, osobistości wprowadził śp. prezes Krzysztof Balawejder.

– Od samego początku ideą MPK przy nadawaniu imion naszym pojazdom było, aby kultywować pamięć o osobach szczególnie zasłużonych – tak dla Wrocławia, jak i jego mieszkańców. Kimś takim jest Jan Nowak-Jeziorański, postać wybitna. Powstaniec warszawski, słynny kurier z Warszawy, ale też wieloletni dyrektor Radia Wolna Europa – zresztą, nie bez przyczyny numer boczny pojazdu to 3325, by uhonorować 25 lat przez które kierował on rozgłośnią – wyjaśniał prezes MPK Wrocław, Witold Woźny.

Uroczyste odsłonięcie tramwaju odbyło się w poniedziałek, 26 czerwca na pl. Teatralnym. Pierwszy przejazd nie mógł zaś prowadzić nigdzie indziej, jak pod Ossolineum, z którym Jan Nowak-Jeziorański był przez lata związany. To właśnie tam, do Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu, trafiło, zgodnie z jego wolą, całe archiwum legendarnego „kuriera z Warszawy”.

– Jan Nowak-Jeziorański był kuratorem i jednym z największych donatorów w naszej historii; zawdzięczamy mu nie tylko archiwum, ale też bogate zbiory sztuki i poloników, które gromadził przez całe życie – wspominał dyrektor Ossolineum, dr Łukasz Kamiński. Zbiory podziwiać można w Ossolineum, a także Muzeum Pana Tadeusza w ramach wystawy stałej „Misja: Polska”.

Jan Nowak-Jeziorański, właśc. Zdzisław Antoni Jeziorański, pseud. „Janek”, „Jan Nowak”, „Jan Zych” (ur. 2 października 1914 w Berlinie, zm. 20 stycznia 2005 w Warszawie) był polskim politykiem, politologiem, działaczem społecznym, dziennikarzem, podporucznikiem Wojska Polskiego i cichociemnym oraz kawalerem Orderu Orła Białego.

W czasach wojny prowadził działalność konspiracyjną w Związku Walki Zbrojnej, a następnie w Armii Krajowej. Od 1943 roku kursował między Warszawą a rządem polskim w Londynie jako kurier Komendanta Głównego AK. Po upadku Powstania Warszawskiego udało mu się zbiec do Londynu, gdzie po zakończeniu wojny rozpoczął pracę w Radiu BBC, a następnie w Radiu Wolna Europa. Największe zasługi i sławę zdobył jako „Jan Nowak” – to pod tym okupacyjnym pseudonimem prowadził wojenną działalność kurierską; w latach późniejszych używał go także właśnie przed radiowymi mikrofonami.

– To nie przypadek, że akurat Jan Nowak-Jeziorański został dziś patronem tramwaju. Jest także honorowym obywatelem Wrocławia; otrzymał ten tytuł w 2000 roku – wspominał przewodniczący Rady Miejskiej Wrocławia, Sergiusz Kmiecik - Nam pozostawił swoje archiwum i wartości, którymi się kierował, a które i my dziś mamy na pierwszym miejscu - to zamiłowanie do suwerenności, do wolności. Powiedział kiedyś, że najszczęśliwszą chwilą w jego życiu było przystąpienie Polski do NATO – myślę, że na tle rozgrywających się wokół nas wydarzeń nie mamy wątpliwości, ze również dla nas może to być najszczęśliwsza chwila w życiu – dodaje.

Podczas uroczystości głos zabrał także prezes Kolegium Europy Wschodniej, Laurynas Vaičiūnas. – To właśnie z inicjatywy Jana Nowaka-Jeziorańskiego powstało Kolegium; z myślą, że to Wrocław będzie najważniejszym ośrodkiem w Polsce na rzecz pojednania polsko-ukraińskiego. Bardzo się cieszę, że na tym pojeździe, jak i na wszystkich pojazdach MPK widzimy flagę Ukrainy. Jan Nowak-Jeziorański na pewno byłby dziś szczęśliwy, że tym tramwajem, takim obiektem codzienności, będą odtąd jeździć zarówno Polacy, jak i Ukraińcy, również Białorusini - na pewno się też nie pogniewa, jeśli będzie tu jakiś jeden czy dwóch Litwinów, jak ja – zaznaczył.

– Jan Nowak Jeziorański był jednym z polskich bohaterów XX wieku, ale można tez powiedzieć, że jest to w wielu wymiarach bohater na nasze czasy – podkreślał dr Kamiński, przybliżając zgromadzonym bogaty życiorys nowego patrona tramwaju. – Jedno z jego największych osiągnięć, czyli właśnie ten skuteczny lobbing na rzecz przystąpienia Polski i całej Europy Środkowo-Wschodniej do NATO, przypadł już na głębokie lata emerytalne. To pokazuje, że każdy z nas w każdym momencie życia, na swoją miarę, może zrobić coś dobrego dla Polski. Mam nadzieję, że takie przesłanie towarzyszyć będzie także temu tramwajowi – mówił Kamiński.