Budowa lekkiej kolei, połączonej z siecią tramwajową, pozwoliło jednemu z miast satelickich Zurychu na przezwyciężenie problemów związanych z upadkiem przemysłu – mówił podczas Polsko-Szwajcarskiego Dnia Innowacji redaktor prestiżowego szwajcarskiego magazynu architektonicznego „Hochparterre” Werner Huber. Powstanie linii było elementem szerszego procesu transformacji miasta. Do jej sfinansowania konieczne były jednak środki zewnętrzne.
Schlieren to ok. 19-tysięczne miasteczko sąsiadujące z Zurychem. Swój rozwój demograficzny zawdzięczało XIX-wiecznej industrializacji – dość późnej, ale bardzo szybkiej. Oprócz fabryk chemicznych powstała w nim gazownia i zatrudniająca prawie 2000 pracowników fabryka wagonów oraz wind. W latach 70. i 80. ubiegłego wieku poszczególne zakłady stopniowo kończyły jednak działalność, a pozostałe po nich zabudowania zostały częściowo wyburzone. – Władze miasta usiłowały radzić sobie, przekształcając je w „sypialnię” dla Zurychu poprzez inwestycje w mieszkania – opowiadał Huber. Miejscowość borykała się jednak z problemami typowymi dla małych gmin: brakiem różnego rodzaju infrastruktury, sklepów, szkół etc. Na początku XXI wieku Schlieren spadło w rankingu gmin na tyle mocno, że w prasie opisywano je jako „śmietnik kantonu”.
Tramwaj połączony z kolejąPoszukując dróg wyjścia z impasu, samorząd opracował koncepcję rozwoju urbanistycznego. Zakładał on zagospodarowanie na nowo terenów poprzemysłowych. Nowe osiedla powstały także na obrzeżach. Położono też nacisk na stworzenie przyjaznej przestrzeni miejskiej w centrum, z którego należało usunąć nadmiar ruchu samochodowego. Taka właśnie była geneza budowy lekkiej kolei. Drugim celem było stymulowanie rozwoju przygranicznych obszarów Zurychu.
Koncepcję zaprezentowano w roku 2005. Dwa lata później określono przebieg linii (otrzymała ona nazwę Limattalbahn). W 2010 r. dwie jednostki samorządowe powołały firmę do zaprojektowania i budowy linii, w granicach Zurychu włączającej się w miejską sieć tramwajową. Budowa rozpoczęła się w roku 2017. Pierwszy odcinek (długość 2,9 km, 7 przystanków, w większości wydzielone torowisko) otwarto 30 sierpnia ubiegłego roku. Linia przebiega od centrum Zurychu przez nowy rynek Schlieren aż do jego przeciwległych obrzeży. Całą trasę można pokonać tramwajem zuryskiej linii 2 (do jej obsługi zamówiono nowy tabor dwusystemowy).
Trwają prace nad drugim etapem – przedłużeniem na teren kantonu Argau. Cała linia ma liczyć 13,4 km i 27 przystanków. Jej ukończenie zaplanowano na rok 2022. Inwestycja ma kosztować 755 mln franków szwajcarskich (według cen z 2019 r.).
Transport szynowy poprawia jakość życiaOddanie linii do użytku poprawiło warunki dojazdu do centrum Zurychu, czyniąc Schlieren bardziej atrakcyjnym miejscem zamieszkania dla pracujących lub studiujących tam osób Realizację zadania umożliwiły środki rządowe i kantonalne – sama gmina nie byłaby zdolna do opłacenia koniecznych wydatków z własnego budżetu. – Schlieren – w odróżnieniu od sąsiednich gmin, które nie zawsze działały wystarczająco szybko – wykorzystało swoją szansę. Lekka kolej bardzo pozytywnie wpłynęła na cały system połączeń kolejowych i drogowych – ocenił Huber.
Architekt położył duży nacisk na kwestię partycypacji społecznej w projektowaniu układu przestrzennego miasta na nowo. – Obywatele są zaangażowani w proces od 2010 r. – podkreślił. Działanie takie jak budowa nowego rynku i wprowadzenie opłat za wjazd do centrum nie mogłyby nastąpić bez ich zgody.
* * *
Konferencja
Polish-Swiss Innovation Day odbywa się cyklicznie już od kilku lat. Jest to cykl niekomercyjnych konferencji tematycznych, organizowanych od roku 2015 przez Ambasadę Szwajcarii oraz Polsko-Szwajcarską Izbę Gospodarczą. Celem konferencji jest umożliwienie wymiany doświadczeń między Polską a Szwajcarią w obszarach kluczowych dla rozwoju społeczeństwa i wymagających innowacyjnych rozwiązań.