Łódź: Przebudowa ul. Legionów od kuchni. Balzola dzieli się swoją historią

Efekt prac to ponad 2 km nowych dróg i ponad 4 km torowiska tramwajowego, a także nowe chodniki, przystanki oraz sporo zieleni. Tak w telegraficznym skrócie można podsumować prace, które według pierwotnego kontraktu miały zakończyć się po 11 miesiącach od podpisania umowy. Z uwagi na liczne roboty dodatkowe lub zamienne nie wchodzące w zakres pierwotnego kontraktu przedłużono termin wykonania do 21 miesięcy. Z doniesień prasowych na temat kontraktu można odnieść wrażenie, że Balzola jako beniaminek wśród wykonawców na rynku łódzkim nie poradziła sobie z tak dużą i wymagającą inwestycją.

Tymczasem – zwraca uwagę firma – tempo prac i logistyka realizacyjna jest imponująca, szczególnie gdy zdamy sobie sprawę, że przebudowa ul. Legionów ma charakter kompleksowy. To znaczy, że kontrakt nie polegał wyłącznie na przebudowie nawierzchni i torowiska, a wymagał przebudowy sieci podziemnych (gazowych, wodno-kanalizacyjnych, elektro-energetycznych, teletechnicznych) wraz z montażem małej architektury i zagospodarowaniem terenu w zieleń miejską. Tu na uwagę zasługuje przebudowa skweru KOR (Komisji Obrony Robotników), który zyskał nowe ławki i zieleń oraz podświetlaną fontannę.

Ponad 70 kolizji energetycznych

W ramach kontraktu przebudowano ponad 30 kolizji kabli energetycznych ujętych w projekcie oraz ponad 40 kolizji dodatkowych nie objętych projektem. Były to głównie kolizje z istniejącym uzbrojeniem terenu, przeważnie słupów trakcyjnych z istniejącymi kablami elektrycznymi i telekomunikacyjnymi. Roboty dodatkowe często wymagały natychmiastowego działania, co odbywało się kosztem zasadniczych prac kontraktowych i przesunięć w harmonogramie budowy. Dużym zaskoczeniem realizacyjnym były odmienne warunki gruntowe od tych wskazanych w dokumentacji. Okazało się, że konieczne było wzmocnienie podłoża i wymiana gruntu (1050 metrów sześciennych) na całym zakresie przebudowy. W ramach tych prac napotkano na artefakty o znaczeniu archeologicznym, takie jak odkopany ciek wodny od ul. Piotrkowskiej oraz szczątki ludzie, które wymagały nie tylko uruchomienia badań archeologicznych, ale również antropologicznych. Prace wykopaliskowe trwały kilka miesięcy, uniemożliwiając prowadzenie robót w rejonie znalezisk.

W ulicy Cmentarnej zwiększono zakres przebudowy wodociągu z pierwotnych 103 m do ponad 500 m, obejmując przebudową sieci całą jej długość. Zamienna dokumentacja projektowa dla tego zakresu prac została przekazana wykonawcy w lipcu 2023 r., zasadna wartość prac w formie protokołu konieczności została potwierdzona we wrześniu, a ich zlecenie w formie aneksu do umowy wykonawca otrzymał w grudniu 2023 – znacząco po pierwotnym terminie zakończenia inwestycji. To wszystko spowodowało, że prace zasadnicze musiały być wykonywane w warunkach zimowych, co wymagało stosowania dodatkowych narzędzi takich jak: specjalistyczna chemia budowlana, montaż namiotów, czy wykorzystanie nagrzewnic bądź mat grzewczych.

Ciągła reorganizacja

– Jednym z największych wyzwań realizacyjnych była przebudowa 12 komór kanalizacyjnych usytuowanych na kanale ogólnospławnym na głębokości od 4 do 5 metrów, zlokalizowanych w newralgicznych miejscach placu budowy na obszarze całej inwestycji. Przystąpienie do prac wymagało wprowadzenia optymalizacji projektowych, by przebudowa nie powodowała przerw w pracy kanalizacji. Ponadto, usytuowanie komór w centralnej części jezdni bądź na skrzyżowaniach, powodowało konieczność odcinkowych zamknięć ulic, co uniemożliwiało prowadzenie ruchu technologicznego w miejscach ich przebudowy, a jedocześnie wiązało się z ciągłą reorganizacją ruchu po placu budowy oraz samych prac budowlanych – wskazuje dyrektor projektu z ramienia Balzola Polska Marcin Wawrzacz.

Warto podkreślić, że ten zakres prac nie był ujęty w dokumentacji przetargowej. Tak znacząca zmiana wymagała przeorganizowania ustalonego fazowania prac i wynikającego z nich harmonogramu robót, a co za tym idzie – zaangażowania dodatkowych sił i zapewnienia środków, aby wykonać to zadanie. Po podpisaniu kontraktu wykonawca przystępuję do mobilizacji sił na kontrakcie według jego wytycznych. W momencie zmiany reguł gry w trakcie realizacji, gdzie gros prac rozbiórkowych była już wykonana, przeorganizowanie się w szybkim tempie, aby dostosować się do nowych zapisów w kontrakcie, jest dużym wyzwaniem. Posiadając tę wiedzę, można byłoby inaczej poprowadzić prace rozbiórkowe, tak by w mniejszym stopniu wpływać na płynność ruchu w tkance miejskiej. Warto podkreślić, że wszystkie prace były prowadzone pod ruchem. Mając na względzie fakt, że ul. Legionów jest jednym z krytycznych ciągów komunikacyjnych miasta, Balzola – jak przekonują jej przedstawiciele – zapewniła możliwość ruchu pieszego przez cały okres trwania kontraktu, prowadząc prace etapami tak, by zapewnić również ruch kołowy w newralgicznych lokalizacjach.

Pech czy sabotaż – jak to było z zabetonowanym samochodem?

W środowisku budowlanym historie z zaparkowanym w niewłaściwym miejscu samochodem, takie jak ta z ul. Legionów z listopada ubiegłego roku, to dość częste zjawisko. – Niech rzuci kamieniem ten, kto po zamówieniu betonu nie szukał gorączkowo kierowcy źle zaparkowanego pojazdu. W takim wypadku decyzja jest dość prosta. Gdy wykonawca ma do wyboru: wylać beton tam, gdzie jest to możliwe z ominięciem przeszkody, lub odesłać i zmarnować beton, decyzja wydaje się oczywista. Nawet za cenę bycia „pro contetem” na Make Life Harder (profil satyryczny dostępny na kanałach Meta) dalej podjęlibyśmy taką samą decyzję. Wizerunkowo niepopularną, ale odpowiednią z uwagi na termin oraz właściwą ze względu na środowisko naturalne. Koszt wyprodukowania raz jeszcze betonu to nie tylko pieniądze, ale przede wszystkim zmarnowany cement, kruszywo i woda, o śladzie węglowym zawartym w wyprodukowaniu mieszanki i w jej transporcie nie wspominając – wyjaśnia dyrektor generalny Balzola Polska Adam Stawski.

Dlaczego nie udało się usunąć samochodu mimo zgłoszenia tego faktu odpowiednim służbom? – Tego nie będziemy komentować, bo nie o pracy służb jest ten materiał. Krążą też teorie, jakoby zaparkowany samochód był elementem sabotującej nas konkurencji. Nie mamy żadnych dowodów na poparcie tej tezy. Poza tym wolimy myśleć, że mieliśmy po prostu pecha. Na pewno mieliśmy go, trafiając w hydrant. Zgłaszający incydent do ZWIK wykonawca nie ma prawa samodzielnie zakręcić wody. To, jak długo woda wypływa, zależy od tego, w jakim czasie uprawniona do zakręcenia zaworu osoba pojawi się na budowie. Awaria została bardzo szybko opanowana. Kolizję z hydrantami są najczęstszymi incydentami na budowach infrastrukturalnych. Wynikają często ze źle zinwentaryzowanej infrastruktury albo błędu w zakresie operowania maszyną głębiącą – dodaje dyrektor. Praca na budowie to ciągle jeden z najniebezpieczniejszych zawodów. Trzeba mocno uważać i mimo coraz większej świadomości każdemu zdarza się zrobić coś "na pamięć". Przedstawiciele Balzoli zwracają uwagę, że w incydencie nikt nie ucierpiał, a podobna sytuacja się nie wydarzyła ponownie.

Opóźniony czy na czas? Kalendarium budowy:

• Pierwsze przedłużenie terminu (o 1 miesiąc) miało miejsce po wyborze wykonawcy, z uwagi na opóźnienia formalne związane z podpisaniem umowy, które odbyło się 29 września 2022 r.
• Wykonawca w oczekiwaniu na przekazanie pozwolenia na budowę i dokumentację projektową przystąpił do rozbiórki już 5 grudnia 2022 roku na podstawie pozwolenia na realizację prac rozbiórkowych.
• Otrzymanie pozwolenia na budowę zostało wydane 5 stycznia 2023 r., a projekt budowalny został przekazany 12 stycznia 2023 roku.
• Kolejne ustalenia ze stycznia 2023 uwidoczniły zmiany warunków kontraktowych: wykonawca 19 stycznia 2023 roku otrzymał do realizacji projekt wykonawczy odmienny od przetargowego.
• Formalne rozpoczęcie prac po zatwierdzeniu uzgodnień projektowych nastąpiło 13 marca 2023 r. W tym czasie wykonawca przystąpił do realizacji prac w zakresie przebudowy infrastruktury podziemnej.
• Kolejne etapy prac to przebudowa wspomnianych komór kanalizacyjnych, usuwanie kolizji, wzmocnienia podłoża i wymiany gruntu. Roboty torowe rozpoczęły się w lipcu 2023 roku.
• Zgłoszenie budowy do odbiorów końcowych 28 maja 2024 roku jest sporym sukcesem terminowym, biorąc pod uwagę zakres inwestycji.

Przebudowa ul. Legionów była jednym z większych projektów rewitalizacyjnych miasta Łodzi. Z uwagi na szeroki zakres podzielono ją na trzy części: pierwsza dotyczy odcinka od Placu Wolności przez skrzyżowanie z Zachodnią do skrzyżowania z Gdańską wraz z tarczą skrzyżowania oraz wlotem ul. Gdańskiej w relacji południowej. Druga część kontraktu rozpoczyna się za Gdańską, a kończy tuż przed skrzyżowaniem z Żeligowskiego. Trzecia to przebudowa Cmentarnej bez skrzyżowań z Legionów i Srebrzyńską.

Budowa w liczbach:

• 10 km rur ochronnych i kabli zasilających oraz powrotnych w ramach przebudowy kabli zasilających sieci trakcyjnej
• 40 studni kablowych i ponad 1,5 km trasy kanalizacji kablowej w ramach przebudowy sieci teletechnicznej
• 1,9 km przebudowy sieci gazowych
• 150 punktów odwodnieniowych przebudowanych
• 109 słupów trakcyjnych
• 4 km drutu jezdnego
• Ponad 3 km tras kablowych oraz 200 punktów oświetleniowych
• 8 tys. krzewów
• 141 drzew
• 3 160 m linii kroplującej zamontowanej w ramach systemu automatycznego nawadniania
• 14 000 metrów kwadratowych  chodników i miejsc postojowych
• 11 wiat przystankowych
• 275 elementów małej architektury, takich jak ławki, kosze, słupki i barierki
• Wartość kontraktu: 111 628 051 zł netto
  

– Balzola pogłębiła doświadczenie w zakresie pracy na kontraktach prowadzonych w zabytkowej, zwartej zabudowie. Obecnie realizujmy kilka projektów w ramach Nowego Centrum Warszawy. Wykorzystujemy doświadczenia zebrane w Łodzi. Dzięki temu bliżej pracujemy i rozmawiamy z mieszkańcami czy właścicielami lokali, aby mimo trwających prac tak je zorganizować, aby umożliwić dojście do lokali. Mamy nadzieję, że zmodernizowana ul. Legionów będzie długo cieszyć łodzian i dadzą nam Państwo szanse na to, aby realizować kolejne prace w Waszym mieście. Jako rodowity mieszkaniec województwa łódzkiego nie wyobrażam sobie, by nie być częścią zespołu, który zmienia oblicze naszego miasta wojewódzkiego – podsumowuje dyrektor Stawski.