Łódź: Zmiany na drogach osiedlowych

Spokojny ruch, przyjazna przestrzeń

Pierwszy łódzki podwórzec miejski (woonerf) – odcinek ul. 6 Sierpnia między Piotrkowską a al. Kościuszki – został bardzo ciepło przyjęty przez łodzian. Teraz Zarząd Dróg i Transportu planuje przetestowanie wzorca ulicy-ogrodu także na niektórych drogach osiedlowych – oczywiście z uwzględnieniem różnic między popularnym zakątkiem handlowo-gastronomicznym w sercu strefy wielkomiejskiej a drogami dojazdowymi do posesji na peryferiach.

–  Dotychczas tego typu małe, osiedlowe drogi były przebudowywane według klasycznego schematu: jezdnia i dwa chodniki. Teraz chcemy uczynić niektóre ulice bardziej przyjaznymi dla mieszkańców, wprowadzić równouprawnienie dla wszystkich uczestników ruchu: pieszych, rowerzystów i kierowców – mówi wicedyrektor ZDiT, Katarzyna Mikołajec. Środki mające posłużyć do osiągnięcia celu to ustanowienie strefy zamieszkania, uspokojenie ruchu, rezygnacja z podziału na jezdnię i chodniki, wprowadzenie większej ilości zieleni oraz elementów małej architektury. Tam, gdzie to możliwe, drzewa lub ławki mogą znaleźć się nawet w osi drogi. – Samochody będą poruszały się pomiędzy klombami, drzewami, wygrodzeniami lub innymi elementami, które nieco spowolnią ich ruch, ale nie będą go blokować. Dzięki temu czujność kierowców wzrośnie, a pojazdy będą jechały wolniej. Nieprzypadkowo wybraliśmy takie cztery ulice, które służą głównie do dojazdów docelowych – tłumaczy Mikołajec.

–  Przykład ul. 6 Sierpnia pokazał, że idea podwórca miejskiego i shared space (jedna wspólna przestrzeń dla wszystkich użytkowników ulicy) sprawdziła się w Łodzi – wtóruje architekt ze ZDiT, Edyta Westrych-Maćkowiak. Powołuje się na wzorce sprawdzone w miastach Europy Zachodniej, a od niedawna także w Stanach Zjednoczonych. Jak twierdzi, po uspokojeniu ruchu przepustowość się nie pogarsza, a wzrasta bezpieczeństwo i poziom jakości życia mieszkańców.

W zakres inwestycji będzie wchodził także montaż oświetlenia i utwardzenie nawierzchni tam, gdzie tych udogodnień jeszcze nie ma. Wszystkie wybrane do przebudowy na woonerfy ulice są pozbawione odwodnienia. Z rozmów z mieszkańcami wynika, że to właśnie te elementy, a nie zmianę charakteru swoich ulic, cenią oni sobie najbardziej. Na razie powstają koncepcje przebudowy każdej z ulic. – Zanim zatwierdzimy projekty i rozpoczniemy przebudowę, zapytamy o zdanie mieszkańców oraz członków Rad Osiedli. Będą oni mogli zgłosić swoje uwagi – zaznacza wicedyrektor.

Oprócz podstawowej funkcji komunikacyjnej ulice mają pełnić również funkcję miejsca spotkań. – Można nazwać je nawet lokalnymi „salonami". Mogą znaleźć się tam stoliki, ławki, separatory, a nawet place zabaw, ale oczywiście pozostaną też miejsca parkingowe –  wylicza E. Westrych-Maćkowiak. – Przewidujemy zastosowanie na wszystkich czterech ulicach podobnej nawierzchni, galanterii betonowej o podwyższonym standardzie i w różnej kolorystyce. Chcielibyśmy jednak, aby każda z nich miała swój niepowtarzalny charakter, wyróżniała się projektem architektonicznym – dodaje.

Do pilotażowego programu wybrano ulice: Pszenną i Kozietulskiego na Polesiu, Świerkową na Bałutach i Selekcyjną na Widzewie. Na ich przebudowę w budżecie miasta przewidziano łącznie 3 mln 700 tysięcy zł.

Kruszywo zamiast soli?

Niektóre łódzkie drogi osiedlowe mogą wkrótce przestać być posypywane solą. Miejsce chlorku sodu może zająć sprawdzone w krajach skandynawskich kruszywo gruboziarniste o ostrych krawędziach, przeznaczone do wbijania w ubitą warstwę śniegu. To główna propozycja łódzkich organizacji pozarządowych zajmujących się zrównoważonym transportem, które przestawiły niedawno swoje pomysły na zimowe utrzymanie dróg.

Jak dowodzi Tomasz Bużałek z Łódzkiej Inicjatywy na rzecz Przyjaznego Transportu, sól – choć relatywnie tania – ma szereg istotnych wad. – Chodzi nie tylko o jej szkodliwość dla przydrożnej roślinności, przyspieszanie korozji pojazdów, niszczenie butów czy ranienie łap zwierząt domowych. Sól przemysłowa niszczy także nawierzchnię dróg – wylicza ekspert ŁIPT. – To, że po każdej zimie mamy do załatania tysiące dziur, to w dużej mierze „zasługa" posypywania dróg solą. Sól, po pierwsze, obniża temperaturę roztworu, zwiększając tym samym naprężenia w asfalcie. Po drugie, krystalizuje w porach asfaltu, przez co rozsadza nawierzchnię o wiele skuteczniej, niż zamarzająca woda – tłumaczy.

Sól, zdaniem Bużałka, powinno się stosować głównie w przypadku wystąpienia gołoledzi, tworzącej zagrożenie dla zdrowia mieszkańców i bezpieczeństwa ruchu. Nawet wtedy jednak można rozważyć jej zastąpienie mniej szkodliwym chlorkiem wapnia. – Natomiast w przypadku opadów śniegu należy odgarnąć i ewentualnie wywieźć jego nadmiar. Potem na najważniejszych trasach pewnie i tak będzie trzeba wysypać nieco soli, natomiast na bocznych ulicach, drogach rowerowych i chodnikach możemy ograniczać się do kruszywa mineralnego – przekonuje ekspert ŁIPT. W Polsce najczęściej stosuje się w tej roli piasek, którego wadą jest jednak spływanie do studzienek i zapychanie kanalizacji. Dlatego – zdaniem łódzkich społeczników – znacznie lepszym rozwiązaniem jest stosowanie grubego żwiru o ostrych krawędziach. Niewielkie kamyczki wbijają się w ubity śnieg i tworzą nawierzchnię o dobrych właściwościach, na której trudno się poślizgnąć.

Zastępca dyrektora Wydziału Gospodarki Komunalnej UMŁ Małgorzata Gajecka zwraca uwagę, że podpisane przez magistrat umowy z firmami odśnieżającymi drogi już dziś przewidują stosowanie różnych środków odśnieżających. – Solanka, chlorek wapnia i piasek są stosowane w zależności od warunków pogodowych i nawierzchni – informuje dyrektor. Dla chlorku wapnia graniczną temperaturą jest -7 stopni Celsjusza z tendencją spadkową. W Łodzi nie stosowano dotychczas grubego żwiru. Jego ewentualne wprowadzenie do użytku należy – zdaniem M. Gajeckiej – poprzedzić konsultacją z mieszkańcami.

–  Nie wykluczam, że kruszywo, o którym mowa, jest dobrym rozwiązaniem dla ulic lokalnych lub osiedlowych, może nawet dla całego wybranego osiedla. Zależy nam na środowisku naturalnym. Myślimy o wprowadzeniu zmian już w następnym sezonie. Umowy, które podpisaliśmy z firmami odśnieżającymi, obowiązują do czerwca. Przygotowując się do nowego postępowania przetargowego, będziemy rozważać kolejny wariant – zapowiada dyrektor.

Wizja nowej metody zimowego utrzymania dróg może budzić obawy przed pryskającymi spod kół kamieniami. – W miastach samochody nie poruszają się raczej z zawrotnymi prędkościami, więc ryzyko jest niewielkie. Poza tym ostre krawędzie sprawiają, że kruszywo doskonale wbija się w niewielką warstewkę śniegu pozostałą po odśnieżeniu mechanicznym – odpowiada Bużałek. Po zimie kruszywo powinno być zmiatane z dróg. Ok. 80% żwiru nadaje się do odzyskania po roztopach i ponownego wykorzystania następnej zimy, co znacząco obniża koszt odśnieżania.

Na razie o rezygnacji z soli na rzecz żwiru zdecydowali mieszkańcy warszawskiego Żoliborza. – W pierwszym roku nastąpiło to pilotażowo na jednej ulicy, której mieszkańcy chcieli ochronić rosnące przy niej okazałe drzewa przed usychaniem. Przykład okazał się tak zachęcający, że w następnym sezonie na wszystkich drogach administrowanych przez tę dzielnicę zrezygnowano z sypania soli – relacjonuje Bużałek. Zarząd stołecznej dzielnicy zastrzegł sobie jednak prawo do posługiwania się solanką w sytuacjach nadzwyczajnych.