Lubuskie: Promy przez Odrę wciąż niepewne

Lubuski Zarząd Dróg Wojewódzkich jest jedną z nielicznych instytucji tego szczebla, które utrzymują obok infrastruktury drogowej także uzupełniający ją transport w postaci promów rzecznych. Żegluga śródlądowa stanowi substytut dla mostów na aż czterech drogach wojewódzkich w regionie. We wszystkich tych przypadkach promy przewożą zarówno pojazdy mechaniczne o masie do sześciu ton, jak i pieszych przeprawiających się do sąsiedniej miejscowości.

Obecnie ZDW utrzymuje cztery przeprawy: w ciągu drogi wojewódzkiej nr 282 pomiędzy Milskiem a Przewozem, na drodze nr 281 w Pomorsku, w ciągu drogi nr 280 w Brodach i na trasie nr 138 pomiędzy Chlebowem a Połęckiem. Trzy pierwsze z wymienionych dróg łączą miejscowości leżące na zachód od Zielonej Góry ze stolicą regionu. Ostatnia biegnie z północy na południe województwa, docierając do granicznego Gubina.

Ekstremalne warunki żeglugi zdarzają się częściej

Każda z tych przepraw spina ze sobą brzegi Odry. – Linowe promy rzeczne są statkami, które uzupełniają braki w infrastrukturze mostowej – mówi Sławomir Michalak, zastępca naczelnika wydziału dróg i mostów Zarządu Dróg Wojewódzkich. – ZDW w Zielonej Górze dysponuje ograniczonym budżetem, a koszty utrzymania przepraw (ok. 1,5 mln zł rocznie) są dalece niższe od kosztów budowy przepraw mostowych (są to koszty rzędu 80 – 120 mln zł) – tłumaczy.

W ocenie przedstawiciela zarządu promy spełniają swoją funkcję dobrze, ale dużym problemem są ich wymuszone przestoje. Żegluga utrzymywana jest bowiem wyłącznie w porze dziennej i wyłącznie kiedy pozwala na to stan wód. – Odcinek Odry swobodnie płynącej, na którym pływają nasze promy, jest akwenem nieskanalizowanym i utrzymanie stałych poziomów wody jest tu bardzo trudne. Niestety z uwagi na dalece niewystarczającą infrastrukturę dróg wodnych zwiększa się liczba dni w roku, w których stany wód w Odrze są ekstremalne, tj. są zbyt wysokie bądź zbyt niskie dla ruchu statków – tłumaczy.

Nowe promy stwarzają większe możliwości utrzymania kursów

W celu zmniejszenia zakłóceń przed kilkoma laty ZDW zdecydował o wymianie pływających wcześniej jednostek na nowe, które umożliwiają kursowanie w gorszych warunkach hydrologicznych niż stare statki. – Ze względu na rodzaj świadczonych usług (przewóz osób i pojazdów), a także złe warunki nawigacyjne, promy linowe są bardzo wrażliwym pod względem bezpieczeństwa elementem infrastruktury transportu rzecznego – wskazuje bowiem Sławomir Michalak.

Wymiany dokonano w latach 2009 – 2011. W stoczniach Atut w Januszkowicach i Dozamet w Nowej Soli powstały wówczas cztery nowe jednostki. Koszt budowy promów wyniósł łącznie blisko 3,6 mln zł, z czego 50% stanowiło dofinansowanie z subwencji rezerwy ogólnej Ministerstwa Infrastruktury.

Nawet połowa dni w roku bez komunikacji przez Odrę

Mimo tej inwestycji skala utrudnień związanych z przerwami w kursowaniu promów wciąż jest duża. Zjawiska wymuszające wstrzymanie przeprawy występują losowo i w różnych latach w różnej skali, więc o ile w roku 2014 żaden z promów nie był nieczynny przez więcej niż 30 dni, o tyle w roku 2015 przeprawa w Brodach była zamknięta aż przez 181 dni, w Pomorsku przez 166 dni, a pływający stosunkowo najczęściej prom w Połęcku został unieruchomiony 77 razy. – W tym roku promy kursują bez większych przerw – usłyszeliśmy w ZDW.

Choć w Lubuskiem nie ma miejscowości, dla których przeprawa promowa jest jedyną możliwością przedostania się na drugi brzeg rzeki, przestoje promów wiążą się z koniecznością długich objazdów. – Dla przykładu dojazd z Pomorska do Zielonej Góry przez Sulechów jest dłuższy o ok. 18 km niż przez prom, a dojazd z Połęcka do Gubina przez Krosno Odrzańskie (w najkrótszym wariancie) to trasa dłuższa o ok. 35 km – wylicza Sławomir Michalak.