Metro, co rozwoziło pocztę

Plan budowy metra pocztowego pod centrum Londynu, pomiędzy sortowniami poczty w dzielnicy Paddington na zachodzie i Whitechapeal na wschodzie – zainspirowany podobnymi rozwiązaniami z Chicago – zrodził się w 1911 r. Główną przyczyną było zatłoczenie ulic, które znacznie opóźniało rozwóz poczty. Budowa tej osobliwej kolei, oficjalnie zwanej Post Office Railway i Mail Rail, ruszyła w 1915 r.

Prace – z zastojami w czasie I wojny światowej spowodowanymi brakiem siły roboczej i materiałów – prowadziła funkcjonująca do dziś firma John Mowlem and Company. Zasadnicza część trasy składała się z tunelu o średnicy ok. 2,75 metra, mieszczącego dwa tory o rozstawie 610 mm. Przed stacjami rozdzielał się on na dwa tunele – po jednym dla każdego kierunku. Większość trasy była drążona z wykorzystaniem tarcz górniczych, jedynie odcinki przy stacjach były kopane ręcznie. Tunele znajdowały się ok. 21 metrów pod ziemią – z wypłyceniem w rejonie stacji.

Testy na pierwszym odcinku linii ruszyły w 1927 r. – pod koniec roku cała trasa była już gotowa do przewozu paczek świątecznych. Długość tej pocztowej linii wynosiła 10,5 km – od początku zakładano, że trasa zostanie wydłużona na południe i na północ, nic z tych planów jednak nie wyszło. Pociągi obsługiwały osiem stacji – po II wojnie światowej otwarto dziewiąty przystanek.

Linia okazała się sporym sukcesem. Początkowo specjalnie elektryczne pociągi, bez maszynisty, jeździły 22 godziny na dobę, z wyłączeniem niedziel. W czasach świetności składy przewoziły ok. 4 miliony listów dziennie.

W 1993 r. wprowadzono scentralizowany i skomputeryzowany system sterowania ruchem, co pozwoliło na wyeliminowanie dyżurnych ruchu na poszczególnych stacjach. Jak wskazują wyliczenia co roku przewożono sześć milionów toreb poczty, co równa się czterem milionom listów dziennie. Pod koniec XX w., w związku z przeniesieniem sortowni, liczba czynnych przystanków zmalała do czterech. Obsługa metra pocztowego zaczęła przynosić straty – 1,2 mln funtów dziennie. Ostatni odcinek linii zamknięto 29 marca 2003 r. Od tamtej pory kolej nie jest wykorzystywana. Część taboru można teraz oglądać w Launceston Steam Railway.

Kolej znajduje się obecnie w dobrym stanie, jest pod stałym nadzorem techników. Są szanse, że otrzyma ona nowe życie w zupełnie nowej roli. W 2013 r. fundacja British Postal Museum & Archive zapowiedziała wykorzystanie nietypowego metra jako części planowanego muzeum pocztowego. Plany te zatwierdziła rada dzielnicy Islington, co umożliwiło w 2014 r. rozpoczęcie prac nad projektem. Muzeum ma zostać otwarte w 2017 r. W podziemnej zajezdni planowana jest wystawa poświęcona nietypowemu metru. Przewidziana jest też możliwość odbycia 15-minutowych przejazdów turystycznych dla zwiedzających w specjalnie skonstruowanym pociągu. Podróży tej ma towarzyszyć audiowizualny pokaz historyczny związany z przesyłką listów od 1930 r. do czasów współczesnych.