Ministerstwo Infrastruktury odrzuca pomysł RPO na walkę z wykluczeniem transportowym

Przed miesiącem informowaliśmy, że Rzecznik praw obywatelskich Marcin Wiącek opublikował stanowisko, w którym podkreśla, że polskie przepisy nie określają praw przysługujących bezpośrednio obywatelowi, jeśli chodzi o wykluczenie transportowe mieszkańców mniejszych miejscowości; nie można zatem dochodzić roszczeń od państwa w tej kwestii. Jak dodaje, problem nasilił się w okresie pandemii wobec bankructw części przewoźników i zmniejszenia liczby tras, przystanków oraz częstotliwości kursów. 

Zdaniem Rzecznika, należy określić obowiązki władz w zakresie transportu publicznego. Minimum to zapewnienie każdemu połączenia do siedziby władz jego gminy – uważa Marcin Wiącek, który napisał w tej sprawie list. Skierowano go jednak nie do pełnomocnika ds. walki z wykluczeniem transportowym Andrzeja Bittela, a do ministra rolnictwa i rozwoju wsi Grzegorza Pudy. Wynika to z tego, że, problem wykluczenia transportowego podniosła pod koniec czerwca Komisja Europejska w długoterminowej wizji dla obszarów wiejskich UE, a rząd RP pracuje nad stanowiskiem w sprawie tegoż komunikatu. Szczegóły listu można znaleźć tutaj.

O stanowisko w sprawie wystąpienia rzecznika praw obywatelskich poprosiliśmy zarówno Ministerstwo Infrastruktury, jak i Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. – W związku z podziałem zadań wynikających z ustawy z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi zwróciło się do Ministerstwa Infrastruktury o przekazanie stanowiska w sprawie. Stanowisko to jest kluczowe dla dalszych ew. prac nad proponowanymi rozwiązaniami – odpowiedział nam Dariusz Mamiński Departamentu Informacji i Komunikacji Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Z kolei rzecznik Ministerstwa Infrastruktury Szymon Huptyś poinformował, że MI "nie komentuje wystąpienia Rzecznika Praw Obywatelskich do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi".

Ministerstwo przypomina o uruchomieniu FRPA

Mimo to, rzecznik prawo obywatelskich jednak otrzymał odpowiedź – od Sekretarza Stanu Ministerstwa Infrastruktury Rafała Webera. Opublikował ją dziś na swojej stronie internetowej. Czytamy w niej, że zgodnie z przepisami ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym organizatorami publicznego transportu zbiorowego w przewozach autobusowych są jednostki samorządu terytorialnego oraz ich związki, a ich zadaniem jest planowanie rozwoju i organizowanie transportu, a minister właściwy do spraw transportu jest organizatorem publicznego transportu zbiorowego wyłącznie w zakresie przewozów kolejowych.

– Do 2019 r. w Polsce dominowały przewozy uruchamiane przez przewoźników komercyjnych. Jednostki samorządu terytorialnego nie podejmowały się organizacji przewozów o charakterze użyteczności publicznej, argumentując swoje decyzje brakiem wsparcia finansowego na uruchomienie takich przewozów. W celu zachęcenia samorządów do organizacji połączeń autobusowych, resort infrastruktury przygotował skuteczne mechanizmy wsparcia finansowego, które zawarte są w ustawie z dnia 16 maja 2019 r. o Funduszu rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej. Przepisy ustawy weszły w życie z dniem 18 lipca 2019 r. Fundusz jest pierwszym na tak dużą skalę narzędziem wsparcia finansowego jednostek samorządu terytorialnego w organizacji publicznego transportu zbiorowego – przypomina Weber. Resort podkreśla, że widzi coraz większą popularność funduszu, choć nie ma danych, na ile realnie przełożyło się to na likwidację wykluczenia.

Określenia minimalnej obsługi komunikacyjnej nie będzie

Odnosząc się bezpośrednio do propozycji wskazanej w piśmie Rzecznika Praw Obywatelskich polegającej na „prawnym usankcjonowaniu minimum realizacji norm programowych określających obowiązki władzy publicznej w zakresie transportu publicznego” ministerstwo ocenia, że wprowadzenie jednolitych w całym kraju regulacji ustanawiających wymagane połączenia komunikacyjne nie znajduje obecnie uzasadnienia. – Decyzja o liniach komunikacyjnych, które powinny funkcjonować na obszarze właściwości organizatora zależy od wielu czynników, w tym od charakterystyki rozwoju gospodarczego danego regionu i co za tym idzie zapotrzebowania na transport publiczny – uważa resort transportu dodając, że rolą jednostek samorządu terytorialnego jako organizatorów publicznego transportu zbiorowego jest "właściwe rozpoznanie realnych potrzeb transportowych lokalnych społeczności i zorganizowanie sieci połączeń komunikacyjnych w sposób odpowiadający na potrzeby przewozowe mieszkańców".

Na koniec minister Weber informuje, że resort infrastruktury "prowadzi prace nad nowelizacją ustawy o publicznym transporcie zbiorowym oraz niektórych innych ustaw, w tym ustawy o Funduszu rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej". – Projektowane rozwiązania mają na celu usprawnienie funkcjonowania przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej między innymi poprzez wprowadzenie możliwości zawierania wieloletnich umów o dopłatę z Funduszu – informuje Weber. Przypomnijmy, że resort próbował znowelizować wadliwą zdaniem ekspertów ustawę o publicznym transporcie zbiorowym już kilkunastokrotnie, ale ostatecznie co rok przedłużane jest jej tymczasowe funkcjonowanie.