Ministerstwo Klimatu: Będą nowe narzędzia walki ze smogiem

Przedstawicielka rządu przyznała, że zapewnienie jakości powietrza zgodnej ze standardami europejskimi wciąż napotyka na problemy. Normy stężenia pyłów zawieszonych, tlenków azotu oraz benzo-a-pirenu są wciąż mocno przekroczone. Zaznaczyła jednak, że współpraca administracji rządowej i samorządowej pozwoliła w ostatnich latach na wyraźną poprawę sytuacji.

Zadania rządu i samorządów

– Samorząd gminny odpowiada za zarządzanie jakością powietrza (m. in. poprzez uchwały antysmogowe). Na szczeblu wojewódzkim natomiast uchwalono w ubiegłym roku nowe, precyzyjne programy ochrony powietrza – to pierwszy etap realizacji wyroku TSUE z lutego 2018 r. – wyliczyła. Wśród kroków podjętych przez władze centralne wymieniła rozporządzenie z 2017 r., dopuszczające na polski rynek dopuszczone tylko kotły spełniające najwyższe standardy emisyjne UE, oraz zakaz sprzedaży mułów węglowych i flotokoncentratów. Skuteczność regulacji jest weryfikowana przez międzyresortowy zespół ds. jakości paliw stałych. – Do końca czerwca będą rekomendacje co do dalszych zmian w wymaganiach jakościowych – zapowiedziała Sosnowska.

W efekcie udało się obniżyć poziomy stężeń problemowych substancji, zmniejszyć liczbę przekroczeń, a także zmniejszyć liczbę stref, w których występują przekroczenia. – Według oceny GIOŚ dla pyłu PM10 stref z przekroczeniami w 2018 r. było 39, a w 2019 – już tylko 22 – podała przykład. Jeśli chodzi o powierzchnię przekroczeń, najbardziej spadła ona w przypadku benzo-a-pirenu. – Mamy nadzieję, że ta dobra tendencja się utrzyma – zadeklarowała przedstawicielka ministerstwa.

Jako priorytet resortu wskazała przyjęcie przez rząd Polityki Energetycznej do 2040 (jednym z 3 filarów dokumentu jest poprawa jakości powietrza). Innym ważnym krokiem ma być uchwalenie Strategii Rozwoju Ciepłownictwa (akcentującej konieczność zapewnienia bezpieczeństwa technicznego i ekonomicznego dostaw ciepła dla odbiorców). W planach jest aktualizacja Krajowego Programu Ochrony Powietrza, tak by był spójny z pozostałymi dokumentami.

Przeciw ubóstwu energetycznemu – dofinansowania 100%

Najbardziej rozpoznawalnym i – jak przyznaje Sosnowska – najczęściej krytykowanym instrumentem mającym służyć poprawie jakości powietrza jest program „Czyste Powietrze”. – Chcemy w pierwszej kolejności przyznawać środki na podłączanie do sieci ciepłowniczej lub gazowej, a także – między innymi – wymieniać źródła ciepła na efektywne, zwłaszcza – odnawialne, i podnosić efektywność energetyczną poprzez termomodernizację – przypomniała prelegentka. 15 maja ubiegłego roku w programie wprowadzono szereg zmian. – Chodziło o uproszczenie, skrócenie i pewną automatyzację procesów. W październiku natomiast podwyższyliśmy poziom dofinansowania do 60% ponoszonych kosztów – przypomniała. Trwają prace nad pilotażową edycją programu dla budynków wielorodzinnych i dla gmin z najbardziej zanieczyszczonym powietrzem. – Właśnie tam wsparcie powinno być najsilniejsze, również dlatego, że mieszka tam najwięcej ludzi – uzasadniła.

Do 1 marca bieżącego roku do programu złożono ponad 215 tys. wniosków o łącznej wartości prawie 4 mld zł. – Większość umów, wartych prawie 3 mld zł, została już podpisana – poinformowała Sosnowska. Wspomniała też o uldze termomodernizacyjnej, przeznaczonym dla osób ubogich energetycznie programie „Stop Smog” (jeśli włączy się w niego gmina, dofinansowanie może wynieść nawet 100% kosztów inwestycji) oraz o „pakiecie startowym” dla gmin na precyzyjne działania informacyjne

Choć najwięcej zanieczyszczeń emituje sektor komunalny (głównie ogrzewanie budynków), w dużych aglomeracjach zwiększa się wpływ transportu drogowego, widoczny zwłaszcza w przekroczeniach norm stężeń tlenków azotu. – Ważnym narzędziem walki z emisjami komunikacyjnymi będą Strefy Czystego Transportu. Myślimy też o zachętach do korzystania z rowerów i transportu zbiorowego, o programach wspierających elektromobilność, rozwój technologii biogazu i wodoru – zadeklarowała Sosnowska. Wspomniała też o przymiarkach do ograniczenia importu samochodów używanych.