Olsztyn Główny zabytkiem? Na razie utknął w gąszczu błędów formalnych

W Olsztynie toczy się batalia o zachowanie dotychczasowego budynku dworca Olsztyn Główny. Odkąd PKP SA ujawniły plany związane z wyburzeniem obiektu i zastąpieniem go znacznie mniejszą bryłą, w działania na rzecz ochrony istniejącego dworca włączyli się aktywiści i stowarzyszenia miejskie. Na wniosek Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego Wojewódzki Konserwator Zabytków w Olsztynie miał szczegółowo – po raz drugi – przeanalizować, czy modernistyczny budynek dworca kolejowo-autobusowego jest zabytkiem. Zdaniem konserwatora, obiektowi ochrona się nie należy. Inaczej z elementami dworca. Uznał on, że na ochronę zasługują jedynie stare wiaty na peronach 2, 3 i 4. Do rejestru zabytków ruchomych wpisane powinny zostać także mozaiki z hali dworcowej oraz neony na froncie budynku. Odwołanie od decyzji wzniosły do ministerstwa organizacje społeczne.

Dzisiaj już wiemy, że cała procedura będzie musiała zostać jeszcze raz powtórzona. „Wobec stwierdzenia szeregu uchybień i naruszeń przepisów prawa procesowego mających istotny wpływ na sposób rozstrzygnięcia sprawy, organ odwoławczy jest zmuszony do uchylenia w całości decyzji Warmińsko-Mazurskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków z 18.01.2019 r.” – czytamy w uzasadnieniu sporządzonym przez Magdalenę Gawin, Generalnego Konserwatora Zabytków.

Jak wyjaśnia Magdalena Gawin, olsztyński konserwator nieprawidłowo zinterpretował zalecenia ministra kultury i dziedzictwa narodowego, przez co wydał decyzję, która jest wadliwa pod względem formalno-prawnym. W decyzji wskazuje się, że w sposób nieuzasadniony wykroczył poza zakres postępowania administracyjnego. Ministerstwo zarzuca organowi pierwszej instancji, że ten zajął się wyłącznie walorami poszczególnych budynków kompleksu, a nie historycznym zespołem budowlanym.

Zwrócono także uwagę na inne braki postępowania. Jak czytamy w wyjaśnieniu, organ pierwszej instancji w toku ponownego rozpatrywania sprawy obowiązany jest powiadomić strony zainteresowane o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie wpisania do rejestru zabytków budynku dworca PKP i PKS oraz budynku biurowego przy Placu Konstytucji 3 Maja w Olsztynie. Wskazuje się tutaj przede wszystkim prezydenta miasta, jako reprezentanta Skarbu Państwa, który nie otrzymał pisma i nie mógł odnieść się do sprawy.

Co więcej, Magdalena Gawin zwróciła uwagę, że wskazane przez olsztyńskiego konserwatora zabytki ruchome w postaci wiat, mozaik i neonów mają różnych właścicieli, „zatem nie powinny być wpisane do rejestru zabytków jedną decyzją administracyjną i być przypisane do jednego numeru rejestru”.

¬„Wobec stwierdzenia uchybień, konieczne jest ponowne rozpatrzenie sprawy przez organ pierwszej instancji. Warmińsko-Mazurski Wojewódzki Konserwator Zabytków zobowiązany jest do zapewnienia czynnego udziału wszystkim stronom oraz rozpatrzenia materiału dowodowego i ustalenia wartości zabytku nieruchomego w zakresie ściśle określonym postanowieniem Ministra z 20 lipca 2017 r. W przypadku podjęcia odmiennych rozstrzygnięć w odniesieniu do poszczególnych elementów przedmiotu postępowania, zaleca się wydanie odrębnych decyzji administracyjnych dla obiektów wpisanych do rejestru zabytków oraz obiektów niewpisanych do rejestru zabytków. Decyzje te, niezależnie od sentencji orzeczenia, powinny być wyczerpująco uzasadnione” podsumowuje Magdalena Gawin, Generalny Konserwator Zabytków.

Tym samym, jak czytamy w piśmie, ze względu na uchybienia formalno-prawne, Ministerstwo nie odnosiło się merytorycznie do treści decyzji konserwatora w zaskarżonej części.

Co więcej, dłużą się też kwestie przetargowe. Krajowa Izba Odwoławcza orzekła właśnie, że PKP SA będą musiały rozstrzygnąć drugi już przetarg na projekt przebudowy stacji i budowy dworca po raz trzeci.