Od wielu lat plac przed Wysoką Bramą w Olsztynie jest rozkopany ze względu na wykopaliska. Teraz ma się to zmienić, bo rozstrzygnięto właśnie konkurs architektoniczny na zagospodarowanie tej reprezentatywnej przestrzeni miejskiej. Zadanie nie było łatwe, bo musiało wpisać się w historyczny charakter otoczenia.
Olsztyn od lat boryka się z problemem wykopalisk przed Wysoką Bramą. Chęć zagospodarowania placu Jedności Słowiańskiej poprzedzony został badaniami archeologicznymi. Te jednak odkryły, że ziemia skrywa pozostałości dawnych fortyfikacji miejskich. Te fortyfikacje to przede wszystkim odkryta kilka lat temu rondela. To między innymi za jej sprawą konserwator zabytków nie zezwolił na realizację krańcówki tramwajowej w miejscu, w którym zakładał projekt. W konsekwencji miasto musiało
skrócić o ok. 50 linię tramwajową, z nadzieją, że w przyszłości uda się tramwaj dociągnąć do zapowiadanego miejsca.
Rondela kontra tramwaj
Plany przedłużenia linii tramwajowej są już mocno zaawansowane, a miasto
szuka finansowania na zrealizowanie projektu. Tymczasem, komisja konkursowa wydała werdykt na najlepsze opracowanie ekspozycji fortyfikacji Starego Miasta w Olsztynie. Oznacza to, że plac Jedności Słowiańskiej może wreszcie stać się reprezentatywnym kawałkiem przestrzeni miejskiej i stanowić wizytówkę Olsztyna.
Największym wyzwaniem dla architektów i urbanistów było przedstawienie koncepcji zagospodarowania odkrytych pozostałości dawnych fortyfikacji miejskich. Przede wszystkim miastu zależało na zaproponowaniu pomysłu wykorzystania rondeli.– Odkrycie rondeli było dużym dylematem, zarówno z uwagi na konieczność zbudowania krańcówki tramwajowej w jej pobliżu, jak i dlatego, iż wbijała się ona klinem w główny ciąg komunikacyjny na Stare Miasto. Pojawiały się głosy, żeby ją udokumentować i zasypać, jak i przeciwne, optujące za ekspozycją, bo tego typu obiekty zawsze uatrakcyjniają części historyczne miast – mówi Piotr Grzymowicz, prezydent Olsztyna.
W ogłoszonym konkursie wpłynęło sześć prac projektowych, jedna z nich została z przyczyn formalnych odrzucona. Pozostałe, zdaniem jury, przyniosły „interesujący i bogaty materiał do przemyśleń na temat możliwości i sposobów wyeksponowania i uporządkowania przedpola obwarowań Starego Miasta w Olsztynie”. Zdaniem oceniających „dotyczy to również stopnia ich szczegółowości i ujęcia w opracowaniach całości skomplikowanej problematyki związanej z obwodem obronnym Olsztyna, jego kompleksową ochroną i odpowiednią ekspozycją.”
Projekt turystyczny i samochodowyKomisja wybrała projekt należący do Dżus GK Architekci. Na możliwych 200 punktów sąd konkursowy przyznał tej pracy 186,7. – Dla nas szczególnie ważne, że zwycięska praca jest wielopłaszczyznowa, bardzo efektowna, wyczerpująca nasze oczekiwania w tym względzie – komentuje prezydent. Jury z kolei przyznało, że praca wyróżnia się profesjonalnym pod względem warsztatowym opracowaniem tematyki konserwatorskiej oraz zagadnień architektoniczno-urbanistycznych. Godna podkreślenia jest sygnalizowana w opisie kompleksowość i spójność przedstawionej koncepcji, oparta na wszechstronnym rozpoznaniu terenu opracowania, praca ma charakter otwarty, dopuszczający korekty wynikające z postępu badań.”.
Jednym z jej elementów jest także duży podziemny, dwupoziomowy parking. – Nasz projekt zakłada m.in. ciągłość plant miejskich, parking wielopoziomowy przykryty zielonym dachem, który będzie częścią parku, a także podniesienie rondeli sprzed Wysokiej Bramy od 1,5 do 2 metrów nad ziemią, by była widoczna w krajobrazie miasta – mówi Grzegorz Dżus ze zwycięskiej pracowni.
Druga nagroda także przypadła połączonym siłom firm z Olsztyna – GT Architekci Tomasz Gryglicki oraz Studio Format Agata Wojciechowska-Grygo.