Bezpieczeństwo ruchu drogowego to temat, który od lat pozostaje w centrum uwagi zarządców dróg i jednostek samorządu terytorialnego. Pomimo licznych działań, wciąż dochodzi do tragicznych zdarzeń, które przynoszą zarówno ludzkie cierpienie, jak i wymierne straty finansowe. Jak możemy temu zapobiegać? Czy istnieje sposób na realną poprawę bezpieczeństwa na drogach, zanim dojdzie do wypadku? Odpowiedzią na te pytania może być podejście proaktywne – działanie oparte na analizie i przewidywaniu zachowań kierowców.
Jak jest z tym bezpieczeństwem ruchu drogowego w Polsce?
W 2023 roku aż 1893 osoby straciły życie w wypadkach drogowych, a liczba rannych osiągnęła 24125. Co gorsza, mimo starań, wskaźnik ofiar śmiertelnych w Polsce wynosi 52 na milion mieszkańców, co stawia nas znacznie powyżej średniej unijnej (46).
Wakacje 2024 roku przyniosły kolejne tragiczne statystyki – prawie 745000 wykroczeń drogowych, ponad 5000 tysięcy wypadków, ponad 6000 rannych i ponad 400 ofiar śmiertelnych.
Polska, choć robi postępy, wciąż pozostaje w czołówce krajów UE pod względem liczby ofiar śmiertelnych na drogach. Jeśli spojrzymy na statystyki dzienne, to każdego dnia dochodzi do tysiąca groźnych zdarzeń, w efekcie czego średnio codziennie ginie aż 5 osób. To tak jakby każdego dnia ginęła 5-osobowa rodzina...
Nowoczesne podejście do BRD
Kolizje i wypadki to zdarzenia, które zazwyczaj spowodowane są poprzez liczne „ciągi niefortunnych zdarzeń”. Często zdarza się, że jako kierowcy unikamy kolizji w ostatniej chwili. Każdy, kto kieruje pojazdem wie, że sytuacji „o włos” od przysłowiowej kraksy zdarzają się praktycznie codziennie, dużo częściej niż same kolizje i wypadki. Zamiast więc skupiać się na badaniu przyczyn wypadków, które się wydarzyły może warto skupić się na tym, co mogło doprowadzić to zdarzenia. Analizujmy więc same konflikty pomiędzy obiektami na drodze. Działajmy proaktywnie, zanim wydarzy się coś złego.
PROBRD to proaktywne narzędzie, które wykorzystuje film (pozyskiwane za pomocą dronów) oraz algorytmy sztucznej inteligencji do monitorowania i analizowania zachowań na drogach. System ten nie tylko rejestruje wypadki, ale przede wszystkim wykrywa sytuacje potencjalnie niebezpieczne, które mogą doprowadzić do kolizji lub wypadków. Dzięki temu pozwala na podjęcie działań prewencyjnych zanim jeszcze dojdzie do wypadku, a nawet do tragedii.
Jak działa PROBRD? Dron rejestruje obraz, unosząc się nad skrzyżowaniem. W ten sposób zbiera szczegółowe dane o ruchu drogowym na danym obszarze. Obraz rejestrowany jest pod kątem 90 stopni. Zebrane materiały są następnie analizowane przez algorytmy sztucznej inteligencji, które identyfikują potencjalne zagrożenia, takie jak nagłe hamowania, niebezpieczne manewry czy zbyt bliskie mijanie się pojazdów.
Mariusz Kieć, profesor Politechniki Krakowskiej, Kierownik Katedry Dróg, Kolei i Inżynierii Ruchu: Niewątpliwie największą korzyścią wynikającą ze stosowania narzędzi do proaktywnej oceny bezpieczeństwa ruchu drogowego, jakim jest system PROBRD, jest możliwość identyfikacji sytuacji niebezpiecznych w ruchu na drodze przed wystąpieniem zdarzeń drogowych. Dokonuje się tego na podstawie tzw. pośrednich miar bezpieczeństwa ruchu drogowego. Znając miejsca lokalizacji sytuacji niebezpiecznych (identyfikowanych w systemie PROBRD na podstawie pośrednich miar BRD) oraz parametry ruchu użytkowników wpływamy na lepszą identyfikację powodów takich zachowań. W efekcie czego możemy wpływać na zachowania kierujących np. poprzez zmiany w infrastrukturze drogowej, organizacji ruchu czy sterowaniu ruchem, przed wystąpieniem zdarzeń drogowych (kolizji i wypadów), redukując ich potencjalną liczbę i w efekcie poprawiając stan bezpieczeństwa ruchu drogowego. Należy zaznaczyć, że podejście to jest zgodne z najnowszymi praktykami światowymi.
Maciej Mysona, Dyrektor rozwoju biznesu w Zespole Doradców Gospodarczych TOR: Razem z naukowcami z Politechniki Krakowskiej chcieliśmy stworzyć narzędzie, które bazuje na analizie zachowań kierowców i parametrów kinematycznych ruchu. Wspólnie opracowaliśmy produkt, który dzięki analizie obrazu, zbiera anonimowe dane o ruchu. Dzięki zastosowaniu pogłębionej analizy ruchu wiemy, gdzie „niewiele zabrakło” do wypadku i może on się wydarzyć w przyszłości. Analizujemy tysiące zachowań, a nie pojedyncze kolizje. Wiemy jak często, ktoś nagle hamował czy przejechał „na lusterka” od drugiego auta z wysoką prędkością. Zbierając kilkugodzinne nagranie, z pomocą programu inżynier ruchu jest w stanie wskazać, czy powodem niebezpiecznej sytuacji na drodze, jest np. błąd w oznakowaniu, czy nieodpowiednio dobrana organizacja ruchu.
Pilotaż na skrzyżowaniu ulic Domaniewskiej i Postępu w Warszawie
Jednym z miejsc, gdzie przetestowano system PROBRD, było skrzyżowanie ulic Domaniewskiej i Postępu w Warszawie. To typowe czterowlotowe skrzyżowanie, które w godzinach szczytu staje się punktem generującym ruch o dużym natężeniu. W marcu 2024 r., za pomocą dronów, przeprowadzono analizę zachowań kierowców na tym skrzyżowaniu, rejestrując ruch pojazdów, pieszych i rowerzystów. Wyniki pokazały, że w ciągu zaledwie dwóch godzin odnotowano 12 sytuacji konfliktowych, z których 8 oceniono jako niebezpieczne.
Na podstawie tych danych Zespół Doradców Gospodarczych TOR przedstawił konkretne rekomendacje dotyczące zmian w organizacji ruchu, które mogą zredukować liczbę niebezpiecznych sytuacji. Propozycje obejmowały wytyczne do zmiany organizacji ruchu oraz m.in. wprowadzenie dodatkowej fazy sygnalizacji świetlnej dla lewoskrętów oraz wydłużenie czasu międzyzielonego dla pieszych. Działania te mają na celu zmniejszenie ryzyka wypadków i poprawę przepustowości skrzyżowania.
Zalety proaktywnego podejścia
Jednym z kluczowych elementów systemu PROBRD jest możliwość wykrywania niebezpiecznych sytuacji zanim doprowadzą one do wypadku. Dzięki temu zarządcy dróg mogą reagować wcześniej, wprowadzając odpowiednie zmiany w organizacji ruchu, infrastrukturze czy oznakowaniu. To podejście nie tylko minimalizuje liczbę wypadków, ale również przekłada się na niższe koszty związane z usuwaniem ich skutków – zarówno materialnych, jak i społecznych.
Nie jest tajemnicą, że skuteczna prewencja jest znacznie tańsza niż naprawa skutków wypadków. Koszty kolizji to nie tylko naprawa pojazdów czy infrastruktury, ale także długotrwała rehabilitacja poszkodowanych, koszty ubezpieczeń czy straty dla gospodarki wynikające z utraty produktywności. Dlatego tak ważne jest, aby zarządcy dróg i JST wdrażali proaktywne narzędzia, które pozwolą im zapobiegać wypadkom na drogach.
PROBRD a RODO – bezpieczne zbieranie danych
W dobie rosnącej troski o prywatność, zarządzanie danymi osobowymi staje się kluczowym wyzwaniem. Dzięki położeniu dronów, rejestrujących obraz z góry, dane osobowe (wizerunki kierowców, numery rejestracyjne pojazdów itp.) nie są gromadzone. Oznacza to, że system PROBRD działa w pełnej zgodności z zasadami RODO, minimalizując ryzyko naruszeń prywatności.
Co dalej? Zaproszenie do pilotażu
Zapraszamy do skorzystania z usługi PROBRD w formie pilotażu. Szczególnie zachęcamy do
kontaktu te samorządy i zarządców dróg, którzy mają do dyspozycji drony i mogą wykonać we własnym zakresie film na skrzyżowaniu. To wyjątkowa okazja, aby przetestować innowacyjne narzędzia wychwytujące niebezpieczne sytuacje, zanim dojdzie do tragedii. Zamiast reagować po fakcie, można działać prewencyjnie, poprawiając bezpieczeństwo na drogach już dziś. Wspólnie możemy zredukować liczbę wypadków i uczynić lokalne drogi w Polsce bezpieczniejszymi.