Rewitalizacja przewozów na Półwyspie Helskim

Po zakończeniu wakacji robotnicy powrócili na tory, aby przeprowadzić dalsze prace modernizacyjne, w związku z czym zawieszone zostały połączenia kolejowe między Helem a Gdynią. O zmianach poinformował już w sieprniu Pomorski Zakład Przewozów Regionalnych w Gdyni. W treści komunikatu wyjaśniono podróżnym, że: "PKP Polskie Linie Kolejowe począwszy od dnia 2 września 2013 r. kontynuują prace modernizacyjne na linii nr 213 Reda - Hel. W związku z tym pociągi będą kursowały na odcinku Gdynia Główna - Reda, a na odcinku Reda - Hel będzie uruchomiona zastępcza komunikacja kolejowa co spowoduje konieczność przesiadania na stacji Reda oraz uniemożliwi przewóz rowerów." Remont oraz wynikające z niego zmiany, według założeń, mają potrwać do stycznia 2014 roku.

Prowadzone prace obejmują wymianę nawierzchni kolejowej na długości ponad 10 km, wymianę podkładów na długości ponad 23 km i naprawę bieżącą nawierzchni torowej na długości ponad 24 km. Uzyskane w efekcie modernizacji skrócenie czasu przejazdu do stacji końcowej będzie możliwe dzięki przebudowie 23 przejazdów kolejowych, na których dotychczas ze względów bezpieczeństwa szynobusy oraz składy pasażerskie musiały wyraźnie zwalniać (nawet do 20 km/h). Po rewitalizacji ulegnie to zmianie, gdyż w wielu newralgicznych miescach zostanie zamontowana samoczynna sygnalizacja przejazdowa, rogatki, sygnalizacja świetlna i dźwiękowa, czy też tzw. telewizja przemysłowa.


Niezwykłe znaczenie linii Reda - Hel

Niepowtarzalność szlaku kolejowego wytyczonego przez linię Reda - Hel sprawia, iż często bywa on uznawany za idealny, aby móc traktować przewozy pasażerskie po nim realizowane jako element tzw. turystyki kolejowej. Podróżując składem osobowego pociągu, bądź autobusu szynowego warto bowiem uważnie podziwiać zadziwiające piękno przyrody, która zewsząd otacza kolejową infrastrukturę. Wzdłuż całej trasy za oknami pociągu rozciągają się niezwykle malownicze widoki, zapierające dech w piersiach, czasami wręcz zachęcające podróżnych do robienia unikalnych fotografii krajobrazu.

Z uwagi na wciąż rosnącą pozycję letnich ośrodków wypoczynkowych zlokalizowanych wzdłuż całego Półwyspu, jak i związane z nią ogromne zainteresowanie turystów podczas sezonu, linia kolejowa nr 213 (w znacznej części położona na mierzei) jest niemal od początków swego funkcjonowania istotnym elementem regionalnej sieci kolejowej województwa pomorskiego. Dodatkowo jej wyjątkową rolę w obszarze transportu uwypukla fakt, iż ma ona rangę linii kolejowej o znaczeniu krajowym. Zaliczenie do tej kategorii wynika m.in. z niepowtarzalnej lokalizacji, albowiem Półwysep Helski stanowi jeden z bardziej wartościowych, a jednocześnie wysoce atrakcyjnych pod względem turystyczno-przyrodniczym, obszarów Polski.

Gdynia - Hel to natomiast od wielu już lat najważniejsze regionalne połączenie kolejowe w powiecie puckim i to nie tylko w okresie wakacyjno-urlopowym. Jednakże infrastruktura liniowo-punktowa wzdłuż owej trasy była już mocno przestarzała i między innymi właśnie z tego powodu od 2012 roku jest gruntownie przebudowywana. Pozyskane dofinansowanie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego otworzyło drogę do realizacji przedsięwzięcia pn. "Rewitalizacja i modernizacja tzw. Helskiego korytarza kolejowego - linii kolejowej nr 213 Reda - Hel".

Regionalne Programy Operacyjne w służbie rewitalizacji kolei

Zasadniczym celem projektów (rzecz jasna tych, które odnoszą się do sektora transportu kolejowego) realizowanych w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych jest stosowanie trafnych rozwiązań, wspierających rewitalizację kolei regionalnych. Obejmuje ona wszelakie działania władz państwowych, organów samorządowych i przedsiębiorstw kolejowych, zmierzające do ożywienia prowadzonej przez nich działalności oraz ogólnej renowacji elementów infrastruktury transportu kolejowego. Rewitalizacji takiej można dokonywać poprzez: właściwie ukierunkowane inwestycje, ciągły rozwój i podnoszenie jakości oferowanych usług przewozowych, jak również stosując odpowiednio dobrane działania promocyjno-marketingowe.

Generalnie w kolejnictwie rewitalizacja oznacza zazwyczaj "przywrócenie ruchu kolejowego na liniach czy odcinkach linii, na których ten ruch był zawieszony. Coraz częściej jednak pojęcie rewitalizacji jest odnoszone także do modernizacji czynnej linii kolejowej związanej z wprowadzeniem nowych (lepszych) parametrów eksploatacyjnych i z dostosowaniem jej do nowych funkcji. Rewitalizacją może być także przeprowadzenie napraw na linii przy zmienionych jej funkcjach i warunkach eksploatacji" [wg: A. Massel, M. Wołek: Rewitalizacja połączeń kolejowych - studium przypadków na przykładzie linii: Reda - Hel oraz Ełk - Gołdap.] Co istotne, cały opisany powyżej proces realizowany jest najczęściej kompleksowo (w pewnych zaś przypadkach etapami).

Projekty rewitalizacyjne (tj. "modernizacja korytarza helskiego") odgrywają nieocenioną rolę dla trwałego podniesienia poziomu jakości życia lokalnych społeczności, ponieważ regionalne linie kolejowe umożliwiają mieszkańcom mniejszych miejscowości uzyskanie przede wszystkim znacznie szerszego i łatwiejszego dostępu do rynków pracy, jak również całej gamy placówek edukacyjnych oraz kulturalnych. Zazwyczaj są one bowiem zlokalizowane w większych ośrodkach miejskich (w wypadku Pomorza na terenie Trójmiejskiego Obszaru Metropolitalnego).

Obecnie na terenie województwa pomorskiego prowadzone są dwa duże projekty, służące zarówno mieszkańcom, jak i ogólnej poprawie wizerunku kolei regionalnych, co nastąpi poprzez:
1) przywrócenie pierwotnych parametrów eskploatacyjnych kluczowym (z puntu widzenia województwa i zamieszkujących go społeczności lokalnych) liniom kolejowym;
2) niezbędną modernizację (która umożliwi czerpanie większych korzyści, wypływających ze stosowania na nich nowoczesnego i dostosowanego do bieżących potrzeb taboru - spalinowych autobusów szynowych).

Jednym z owych projektów jest modernizacja tzw. "korytarza kościerskiego" (szlaku kolejowego prowadzącego z Gdyni do Kościerzyny). Drugi to opisywana w artykule rewitalizacja linii na Hel.

Zakres i główne cele "projektu helskiego"

Rewitalizacja i modernizacja linii kolejowej na Półwysep Helski polega przede wszystkim na:

• całkowitej lub częściowej wymianie nawierzchni kolejowej wybranych odcinków linii kolejowej (lokalne wzmocnienia podtorza, wymiany elementów nawierzchni, renowacja podsypki, podbicie z regulacją położenia osi torów i stabilizacją, itp.);
  
• modernizacji urządzeń sterowania ruchem kolejowym (SRK);
  
• zmianie sposobu zabezpieczenia przejazdów kolejowych (instalacje urządzeń samoczynnej sygnalizacji przejazdowej i telewizji przemysłowej) wraz z naprawą nawierzchni drogowej i kolejowej na tych przejazdach;
  
• naprawie istniejących peronów oraz urządzeń do obsługi podróżnych;
  
• remoncie niektórych obiektów inżynieryjnych;
  
• modernizacji urządzeń elektroenergetycznych (zasilanie, oświetlenie, EOR), jak również urządzeń łączności kolejowej.
  

Fundamentalnym celem przeprowadzanego przedsięwzięcia jest podwyższenie maksymalnej prędkości (rozwijanej przez szynobusy i składy osobowe) do:

• 100 km/h na odcinku Reda - Puck oraz na odcinku Władysławo - Hel;
  
• 90 km/h na odcinku Puck - Władysławowo.
  

Według wyliczeń specjalistów osiągnięcie tego celu pozwoli na skrócenie czasu przejazdu z Gdyni na "cypel" o ok. 15 - 25 min (w zależności od zastosowanego taboru).

Co zyska region, społeczeństwo i środowisko?

Biorąc pod uwagę opisane wcześniej walory Półwyspu Helskiego oraz wyjątkowość prowadzącego po nim szlaku, korzystanie z przyjaznych środowisku naturalnemu środków transportu nabiera tutaj szczególnego wymiaru . Kolej - jako rozwiązanie spełniające postulaty kształtowania sprawnych, efektywnych, a przede wszystkim ekologicznych systemów przewozowych - powinna więc w wypadku "helskiego korytarza transportowego" pełnić kluczową rolę.

Dlatego też usprawnienie regionalnego i dalekobieżnego transportu kolejowego realizowanego po torach linii nr 213 przyniesie szereg korzyści zarówno dla korzystających z usług PKP pasażerów, jak również dla lokalnego społeczeństwa i ogromnej rzeszy, odwiedzających ten region Polski turystów. Sporo zyskają również tutejsze unikatowe w skali świata ekosystemy, w rezultacie wyraźnej poprawy warunków ekologicznych oraz zminimalizowania negatywnych skutków oddziaływania transportu na środowisko naturalne.

Poprzez modernizację linii kolejowej nastąpi przede wszystkim:

• zwiększenie przepustowości na krytycznych odcinkach i wynikające z tego zwiększenie częstotliwości kursowania pociągów (w efekcie podwyższy się poziom dostępności transportu szynowego dla społeczeństwa);
  
• zasadnicza poprawa oferty przewozowej (poprzez zwiększenie prędkości jazdy pociągów, skrócenie czasu podróży, poprawę standardu i komfortu podróżowania), co z pewnością przełoży się na wzrost liczby pasażerów;
  
• zwiększenie bezpieczeństwa na przejazdach i przejściach przez tory;
  
• ogólne zwiększenie bezpieczeństwa przewozu pasażerów;
  
• poprawa konkurencyjności transportu kolejowego względem transportu drogowego.
  

Stawiając obok siebie wszystkie zaprezentowane aspekty inwestycji, a także uzyskaną w jej wyniku poprawę dostępności transportowej obszaru Półwyspu Helskiego, rewitalizacja linii kolejowej Reda - Hel przyczyni się dodatkowo do wzrostu atrakcyjności inwestycyjnej tego regionu. Dokona się on poprzez dalszy rozwój turystyki, albowiem znacząco usprawni dojazd do leżących na Mierzei atrakcyjnych przyrodniczo terenów mieszkańcom innych regionów Polski, jak również coraz liczniej odwiedzającym Pomorze turystom z zagranicy.