Suburbanizacja w Olsztynie: Duża skala wyprowadzek do Stawigudy

– Olsztyn przechodzi proces suburbanizacji. Część jego mieszkańców, nie jest to część bardzo wielka, przeprowadza się na tereny ościenne – powiedział Piotr Grzymowicz, prezydent Olsztyna. Wskazywał, że skala zjawiska to ok. 1 tys. wyjeżdżających do gmin podmiejskich rocznie. Przekłada się to na spadek liczby mieszkańców Olsztyna o ok. 1,3 – 1,4 proc. rocznie i na podobny wzrost odnotowywany w miejskim obszarze funkcjonalnym. W latach 2009 – 2021 populacja Olsztyna zmniejszyła się o ok. 10 tys. osób.

Duże miasta z małym wpływem na politykę sąsiadów

Skala osiedlania się byłych mieszkańców Olsztyna w poszczególnych gminach jest różna, ale najsilniej zjawisko to występuje w gminie Stawiguda, w której zanotowano 25-procentowy wzrost populacji. – Polityka przestrzenna tego samorządu polegała na tym, że dla praktycznie wszystkich niezagospodarowanych terenów uchwalano miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, które uwzględniały przeznaczenie ich pod budownictwo mieszkaniowe, w szczególności wielorodzinne – tłumaczył samorządowiec. Zaznaczył, że ok. roku 2009 zwracał się do sąsiedniej gminy z wnioskami o zmiany w zakresie planowania przestrzennego, bo jego zdaniem Olsztyn nie może zgadzać się na powstawanie u jego granic dużych osiedli mieszkaniowych pozbawionych usług publicznych, a także dostępu do ważnych arterii komunikacyjnych i transportu zbiorowego.

Piotr Grzymowicz skarżył politykę przestrzenną Stawigudy w sądzie, jednak przyznał, że jego postulaty nie zostały ostatecznie uwzględnione. – Oczywiście w związku z suburbanizacją miasto Olsztyn musi ponosić dodatkowe koszty w odniesieniu do usług publicznych, w tym transportu zbiorowego czy edukacji – zauważył. Dodał, że choć dziś sytuacja nie jest tragiczna, prognozy mówią, że w perspektywie roku 2030 i 2050 liczba mieszkańców Olsztyna będzie maleć. Spekulował także, że wkrótce może dojść do zmiany granic administracyjnych Olsztyna, podobnie jak miało to miejsce np. w Rzeszowie, Opolu czy Zielonej Górze.

Rzeczywistość wyprzedza czarne scenariusze

– Prognozy na papierze są złe, a rzeczywistość wyprzedza je in minus – komentował trendy demograficzne Adrian Furgalski, prezes Zespołu Doradców Gospodarczych TOR. Spadek ogólnej populacji będzie się jego zdaniem przekładał na zmniejszenie liczby mieszkańców większości polskich miast. To z kolei powinno się przełożyć na założenia reformy systemu przychodów samorządów gminnych. – Musi ona uwzględniać zarówno depopulację, jak i rzeczywiście występującą modę, która sprawiła, że w roku 2022 liczba mieszkańców Olsztyna spadła, a powiatu olsztyńskiego wzrosła – ocenił prelegent.

Pewnym rozwiązaniem mogłoby być zdaniem Adriana Furgalskiego powrócenie do koncepcji prowadzenia wspólnej polityki finansowej na poziomie dużych miast i ich obszarów metropolitalnych. Rosnącym wyzwaniem pozostanie jednak potrzeba zapewnienia dobrych warunków do życia przy spadającej w związku z depopulacją liczbie podatników. Będzie ono tym większe, im głębsze stanie się zjawisko suburbanizacji nakładające się na trendy depopulacyjne.