Tychy: Tam, gdzie nie dojedzie autobus

W tyskim systemie komunikacyjnym linie mikrobusowe zajmują szczególne miejsce. W przeciwieństwie do większości innych organizatorów regionu MZK Tychy wyraźnie oddziela je od innych tras autobusowych już samą numeracją – oznaczane są literami, a nie liczbami. Jest ich 10, co stanowi aż jedną piątą wszystkich połączeń organizatora, wliczając w to trolejbusy. Wspólny dla całego systemu jest system taryfowy. Ani jedna z busowych linii nie jest natomiast obsługiwana przez komunalny PKM Tychy.

Trzykrotnie taniej, więc można jeździć

Inny jest bowiem tryb zamawiania obsługi połączeń – zamiast bezpośredniego zlecenia miejskiej spółce ogłaszane są przetargi. PKM, który nie dysponuje taborem najmniejszej klasy, nie bierze w nich udziału. Zwycięzcami są na ogół małe firmy transportowe z regionu, które zajmują się wyłącznie komunikacją busową. Oferowane przez nie stawki za wozokilometr rozpoczynają się od 1,97 zł (! – to obowiązująca do końca tego roku stawka na linii P, gdzie przewoźnikiem jest UP Lucjan Brożek z Rudy Śląskiej) i dochodzą do ok. 3,5 zł.

To nawet trzykrotnie mniej niż potrzeba, by uruchomić połączenie obsługiwane autobusem standardowej długości – w zeszłym roku MZK płacił miejskiemu PKM nieco ponad 6 zł za każdy kilometr przejechany przez wóz dwunastometrowy. Tak niskie stawki pozwalają nie rezygnować z obsługi transportem publicznym terenów, na których frekwencja i wpływy z biletów nie uzasadniają zamówienia konwencjonalnych linii autobusowych.

Mercedesem po Tychach, BMC po Mikołowie

Mikrobusem można więc pojechać w relacjach wewnątrztyskich (m.in. do obrzeżnych dzielnic Żwaków, Wygorzele i Jaroszowice), z Tychów do Bierunia (gmina Bieruń nie współuczestniczy w finansowaniu tych tras), do Mikołowa albo wewnątrz tego miasta. Każdy z kilkunastu mikrobusów musi umożliwiać przewiezienie co najmniej 29 osób i mieć otwierane automatycznie drzwi. Wymagania wiekowe różnią się w zależności od linii, ale nie są dopuszczane pojazdy starsze niż kilkuletnie.

Najpopularniejszym typem taboru są mercedesy 510, 513 i 515CDI. Zdarzają się też jednak wozy bardziej egzotyczne – na P kursuje nietypowy BMC Levend XL z dwupłatowymi drzwiami w połowie mikrobusu, na Ł – pojazd ze słupskiej Kapeny. Inaczej niż niemal wszystkie duże autobusy w mieście, małe nie są pomalowane w tyskie barwy. MZK nie wymaga też jednolitej numeracji taborowej, przewoźnicy więc nie nadają na ogół pojazdom numerów bocznych. Pewnym problemem jest brak dużych emblematów organizatora na burtach, przez co „publiczne” busiki są trudno odróżnialne od ich prywatnych, komercyjnych odpowiedników.

Zamiast likwidować można zmienić tabor

Organizacja tak dużej sieci połączeń mikrobusowych to decyzja odważna, ale idąca w zgodzie ze strukturą zamieszkania regionu. Stworzony przez MZK system dowodzi, że komunikacja zbiorowa nie musi ograniczać się do tras, na których zapełnia się duży autobus, a wręcz przeciwnie – drogą do znacznych oszczędności finansowych nie musi być likwidacja linii mniej obciążonych, ale też zmiana wielkości obsługującego je taboru.