Uście nad Łabą. Ponad stuletni tramwaj skrywał się w ogródku

– Naszym marzeniem było odnalezienie w czyimś ogrodzie dobrze zachowanego tramwaju pochodzącego z Uścia nad Łabą, jednak nie wierzyliśmy własnym oczom, że po ponad pięćdziesięciu latach po likwidacji komunikacji tramwajowej w Uściu w ogóle taki tramwaj ocalał – komentuje Martin Krsek, kierownik działu historycznego Muzeum Miasta Uście nad Łabą. Jak dodaje, muzeum dostało informację o zabytkowym tramwaju zaledwie kilka tygodni temu od jednego z miłośników tramwajów. Okazało się, że właściciel planował właśnie wymianę zniszczonej kabiny na nową. – Uzgodniliśmy więc zakup za 15 tysięcy koron (ok. 2,6 tys. zł) – wyjaśnia Krsek.

Najpierw muzealnicy musieli uporządkować wnętrze pojazdu, które służyło za pomieszczenie mieszkalne. Jednak okazuje się, że mimo upływu wielu lat, zachował się szereg oryginalnych elementów pojazdu, takich jak drzwi przesuwne , fragmenty boazerii, oprawy oświetleniowe czy skórzane poręcze sufitowe dla pasażerów. Nawet z jednej strony pojazdu pozostał nienaruszony oryginalny lakier, łącznie z godłem miasta i napisem Dopravní podnik Ústí nad Labem oraz numerem taborowym 32.

– Tramwaj jest w zaskakująco dobrym stanie. Brakuje oczywiście podwozia, ponadto dotychczasowy właściciel odciął też jedną z platform wejściowych. Dach stracił swój typowy świetlik i został uszkodzony w wyniku długotrwałej nieszczelności – ocenił stan techniczny Martin Krsek.

Jak się okazuje, tramwaj ma barwną historię. Został wyprodukowany w latach 1900-1901 przez Carl Weyer w Düsseldorfie dla kolei ulicznych w Krefeld w Nadrenii-Westfalii. Dekadę później przebudowano go ma tramwaj motorowy, zaś w 1924, wraz z sześcioma innymi tego samego typu pojazdami, kupiło go Uście nad Łabą. W tym czasie miasto organizowało także dużą wystawę kulturalną i gospodarczą na terenie dzisiejszego stadionu miejskiego i stadionu zimowego, przez co musiało wzmocnić przepustowość miejskiego transportu publicznego. Wagony trafiły na regularne linie, zaś po raz ostatni zabierały pasażerów w podróż do Chabařovic i Klíšy. Po wygaszaniu funkcjonowania tych dwóch linii – w ramach stopniowej likwidacji komunikacji tramwajowej w 1963 r. lub w 1966 roku – firma transportowa ostatecznie je zezłomowała i sprzedała wozy prywatnym zainteresowanym. Właśnie w taki sposób tramwaj z numerem 32 trafił do ogrodu w Chabařovicach.

Co więcej, w Krefeld ostatni tramwaj tego typu funkcjonował do 1954 roku. Nie został jednak zezłomowany, a zachowano go na uboczu zajezdni. W 1970 roku przeszedł gruntowny remont i dzisiaj służy za eksponat dla zainteresowanych historią komunikacji. Wagon z Uścia, jak domniemają czescy muzealnicy, może być więc drugim egzemplarzem tego typu zachowanym na świecie. – Nie mamy zamiaru uruchamiać tramwaju, ale chcielibyśmy go w przyszłości wykorzystać jako atrakcyjny eksponat zbliżającej się wystawy przemysłowej. Jest przykładem najbardziej rozwiniętego w przeszłości systemu transportu szynowego w Czechach – zauważa Václav Houfek, dyrektor Muzeum Miasta Uście nad Łabą.

Komunikacja tramwajowa w Uściu nad Łabą funkcjonowała w latach 1899-1971, a w szczytowym okresie liczyła 36 km torów i biegła z centrum miasta do Telnic w Rudawach.