Warszawski ZTM wdraża autobusowe priorytety

W Warszawie od dłuższego czasu funkcjonuje już priorytet dla tramwajów. Gdy skład zbliża się do skrzyżowania system decyduje w jaki sposób może pomóc pasażerom komunikacji miejskiej: dać wcześniej „zielone” światło, albo wydłużyć trwające, aby tramwaj zdążył przejechać. Każde zyskane kilkanaście czy kilkadziesiąt sekund sumuje się minuty szybszego przejazdu całej trasy. Dzięki priorytetom możliwe jest też dokładniejsze ułożenie rozkładu i większa punktualność. Teraz podobne rozwiązanie ZTM wprowadza dla autobusów.

Analiza danych na bieżąco

Przygotowanie priorytetów dla autobusów jest trudniejsze niż dla tramwajów. Autobusy nie mają swojej oddzielnej przestrzeni na drodze, jak torowisko tramwajowe i poruszają się wraz z innymi uczestnikami ruchu. Nawet jeżeli wytyczony jest buspas, to i tak, poza kilkoma wyjątkami, sygnalizacja świetlna jest wspólna dla wszystkich pasów ruchu. A jest o co walczyć – jeśli autobus przejedzie przez skrzyżowanie o jeden cykl wcześniej niż bez priorytetu, można zyskać nawet dwie minuty na czasie przejazdu.

Priorytet zależy od wielu czynników, jak np. liczba autobusów na ulicach poprzecznych – „zysk” jednego autobusu nie może być tu stratą dla innego czy natężenie ruchu wszystkich pojazdów – wyższy priorytet będzie podczas nocy oraz w święta, gdy ruch na ulicach jest mniejszy – wtedy zatrzymania autobusów będą minimalizowane. Stworzenie w takich warunkach priorytetu dla komunikacji miejskiej wymaga dokładnych danych i precyzyjnych analiz.

Założeniem było wykorzystanie systemów, w które już są wyposażone autobusy. Pojazdy na bieżąco wysyłają do centralnego systemu różne dane, m.in. swoją pozycję, prędkość, numer linii, liczbę pasażerów. Przygotowana w ZTM aplikacja zbiera dane z pojazdów, analizuje warunki ruchu na drodze i przekazuje odpowiednie informacje dla systemu sygnalizacji świetlnej, a stąd do sterownika na konkretnym skrzyżowaniu. Wszystko to dzieje się w czasie rzeczywistym. Żeby system działał musi być do niego dostosowana przede wszystkim sygnalizacja świetlna, dlatego przy każdym remoncie czy budowie nowego skrzyżowania ZTM wnioskuje o uwzględnienie w projekcie sygnalizacji świetlnej priorytetu dla autobusów. Jest to warunek niezbędny, aby w przyszłości system objął większość ulic.

System już działa

Priorytet dla autobusów wprowadzono testowo już w styczniu tego roku, na ulicy Puławskiej dla skrzyżowań z al. Lotników i Niedźwiedzią oraz na Wale Miedzeszyńskim – przy Przewodowej i Ogórkowej. Wyniki były zgodne z oczekiwaniami – dzięki priorytetowi autobusy komunikacji miejskiej tracą tu mniej czasu, rzadziej lub krócej stoją na czerwonym świetle. To właśnie ten parametr, czyli przejazd bez zatrzymania lub skrócenie postoju na czerwonym świetle, doskonale pokazuje, że priorytet działa. W zależności od pory dnia, udało się je zredukować nawet o jedną piątą. Przekłada się to wprost na skrócenie czasu przejazdu – dochodzące na niektórych odcinkach nawet do 20 procent. Doceniają to z pewnością pasażerowie, którzy w porannym szczycie spieszą się do pracy. Te dwa odcinki pozwoliły sprawdzić, że priorytet dla autobusów, choć w dużym stopniu zależny od warunków ruchu samochodów i pieszych, uwzględniający ulice poprzeczne i kursujące nimi autobusy – działa.

Teraz przyszedł czas na wdrożenie go na długim odcinku ulicy, z wieloma skrzyżowaniami i buspasem. W piątek 26 lutego zaczął on regulować ruch na pięciu skrzyżowaniach ulicy Radzymińskiej, z: Gorzykowską, Trocką, gen. Rozwadowskiego, Jórskiego i Tarnogórską. Tak jak na dwóch pierwszych odcinkach ulic z autobusowym priorytetem, także tu algorytm będzie uwzględniał nie tylko ruch autobusów ulicą Radzymińską, ale także ulicami poprzecznymi. Na każdym z tych skrzyżowań autobusy skręcają lub wjeżdżają na ulicę Radzymińską. Dużo zyskają więc również pasażerowie autobusów, jadący ulicą Trocką od stacji metra czy mieszkańcy Zacisza. Ponadto cykle pozostałych sygnalizacji na ulicy Radzymińskiej zostały dostosowane do odcinka, na którym działa priorytet.

Co jeszcze może dać priorytet?

Przyszłość komunikacji miejskiej należy do takich systemów. Dzięki niemu możliwe będzie regulowanie następstw autobusów, żeby jechały zgodnie z rozkładem i rozkładowymi przerwami. Spóźnionemu autobusowi będzie można pomóc dzięki „zielonej fali”, a jadący przed czasem zatrzyma się na czerwonym świetle. System uwzględni nie tylko czas, ale i to ilu pasażerów podróżuje w konkretnym autobusie. Im więcej skrzyżowań zostanie nim objętych, im więcej system będzie „widział” tym sprawniej będzie działał. Dlatego ZTM zapowiada sukcesywną rozbudowę priorytetów.