Węgry: Lokalny prom o międzynarodowym znaczeniu

Choć na trójstyku granic Węgier, Ukrainy i Słowacji obszary państw wyznacza Cisa, już kilka kilometrów dalej linia rozdzielająca Węgry i Słowację odchodzi od rzeki. Główne szlaki komunikacyjne Węgier prowadzą w całości po południowej stronie, ale na północy pozostaje kilka niewielkich miejscowości niemal całkowicie odciętych od reszty kraju. W sam zakątek Węgier wciska się mająca niespełna tysiąc mieszkańców wieś Zemplénagárd, dawne polskie Zemne, które sąsiaduje z jednej strony z granicą słowacką, z drugiej – z wodą.

Prom lekiem na brak mostu

Do najbliższego mostu jest stąd przeszło 20 km, więc by dotrzeć na oddaloną o raptem 3 km w linii prostej stację kolejową Tuzsér na magistrali do Budapesztu, trzeba by pokonać samochodem piętnastokrotność tego dystansu. W podobnej sytuacji są m.in. malutkie wsie Dámóc, Lácacséke, w tylko nieco lepszej – trzytysięczne miasteczko Cigánd (leży kilka kilometrów bliżej wspomnianego mostu w ciągu drogi krajowej).

Częściowym rozwiązaniem tego problemu jest funkcjonująca pomiędzy Zemplénagárd a Tuzsér przeprawa promowa funkcjonująca w ciągu asfaltowej drogi łączącej miasteczka. Mały prom zorganizowany przez Krajowe Stowarzyszenie Przepraw Rzecznych i miejscową gminę pływa codziennie – poza okresami bardzo podniesionego stanu wody – od wschodu do zachodu słońca, a jeśli ktoś potrzebuje przeprawić się o nietypowej porze, może zadzwonić do przewoźnika i poprosić o dodatkowy kurs.

Przewożą kombajny, traktory i konie

Maleńka, starodawna platforma płynąca wzdłuż rozpiętej między brzegami liny może zabrać naraz dwadzieścia ton. Przeprawiane są więc tędy nie tylko auta osobowe (naraz dwa) i popularne w okolicy motory czy rowery, ale też małe ciężarówki czy krótsze autobusy. Przeprawa jest płatna – pieszy płaci tu 100 forintów (1,30 zł), o 50 forintów droższy jest przewóz roweru. Za przewóz samochodu osobowego płaci się 400 forintów, ciężarówki – 1000 do 2000. Cennik zawiera jednak także pozycje o wiele bardziej nietypowe – powóz konny (400 forintów) czy maszyny rolnicze (od 1500 forintów za traktor do trzech tysięcy za kombajn).

Gruntowymi drogami na Słowację

Choć z roku na rok w Europie Środkowo-Wschodniej komunikacji promowej ubywa, urokliwy relikt przeszłości pozostałby jedną z wciąż wielu podobnych przepraw, gdyby nie nowa rola, jaką wyznaczyło jej zniesienie odpraw granicznych pomiędzy krajami strefy Schengen. Prom skraca bowiem teraz drogę nie tylko chcącym dojechać w głąb swojego kraju, ale także jadącym z Węgier na Słowację. Choć nadal bardzo skromna jest sieć łączących sąsiednie państwa dróg – po latach braku lokalnej komunikacji nie ma nawet szos utwardzonych, a przejazd przez granicę w okolicach Zemplénagárd oznacza jazdę po ciągach gruntowych – oszczędność czasowa jest bardzo duża.

Komunikacja pomiędzy krajami jest tym istotniejsza, że po obu stronach granicy miesza się ludność obu narodowości, silna jest zwłaszcza mniejszość węgierska po stronie słowackiej. W Czernej nad Cisą – już po stronie słowackiej, zaledwie kilkanaście kilometrów od przeprawy promowej – Węgrzy stanowią ok. 60 proc. mieszkańców, w sąsiednim sporo większym mieście Kráľovský Chlmec narodowość węgierską deklaruje przeszło trzy czwarte mieszkańców. Największy odsetek Węgrów mają jednak nadgraniczne Veľké Trakany, gdzie Słowacy stanowią jedynie 13% populacji. Łatwiejszy przejazd pomiędzy państwami ma jednak także znaczenie turystyczne – ruch jest tak duży, że przewoźnik promowy przyjmuje opłaty także w obowiązującym na Słowacji euro.